Hawaii Filipino News Arimbettakenen Gubat Diay Europa - eVols [PDF]

4 Dadkkel Bapor Comercio Agviahe A m e ric a ,Europa Ginatang P. I. This is the only Filipino news­ paper in the Territory of Hawaii carrying special United Press news service from the Philip­ pines and Washington.

Hawaii Filipino New s

Is-iso laeng daytoy ti warnakan Filipino a kameng ti United Press. Mabalinnat' agimaldit kdgti damag nga agapot' Ma­ nila ken W ashington, United Press news service.

Number I f

H onolulu, T. H ., A u g u st 2 4, 1939

Arimbettakenen Gubat Diay Europa Naibangon Ti Compania Ti Bapbapor P. I.

K alatakan Filipina P an ag p ab u y ad m

TSIENTSIN, Agusto 23 (UP). Agkaibaliktad ken agkaiwalang dagiti hangkay dagiti rinibribu a natnatay ita nga aldaw ditoy ili ti Tientsin ken agmilion da­ giti pateg dagiti kukua a nadaddadael agsipod iti panangdalapos ti dakkel unay a layos. Ti karayan Hai linayosna ti agtallo pulo a milias a kalawa ti dagdaga ti agsumbangir nga igid ti karayan. Isu daytoy ti karanggasan a layus a nangdalapos iti daytoy nga ili. Agpapan kadagitoy nga aldaw ti layus agdakdakkel pay laeng dagti agribn a Sanglay agsangpetda kadagiti nagduduma a disdisso a nalayus nga agkamang iti ciu dad ti Tsientsin. Ti disso a n aedan dagiti Englis, Francia ken Americano, na­ layus met ket dagiti consul nag­ duduma a nasnascion nagkamangda a napan kadagiti disso a di maaplitan t i layus. Napugpugsat amin a telefono ken dadduma a communicacio-

Sumangpet Uppat Bapbapor Comercio Bulan Deciembre, Agviaje America, Europa MANILA Agusto 23. (UP). Su­ mangpet ditoy Manila inton bulan ti Deciembre iti daytoy a tawen da­ giti uppat- a dadakkel a bapores a maaram at nga agbiaje iti nagbaetan ti Filipinas ken Amehica, ken iti nagbaetan ti Estados Unidos ken Europa, inlatak ita nga aldaw ni Apo Sebastian R. Siguenza, Presi­ dente ti kabarbaro a nabukel a carporacion bapbapor ditoy Manila. Inwaragawag dagiti oficiales toy a compania a serken ti tay-ak ti co­ mercio iti nagbaetan ti Estados Uni­ dos ken Filipinas ken iti nagbaetan ti Estados Unidos ken Europa inton Umay a tawen. Dagiti bapores ma(Maituloy pagina 2)

Rambakan Eskuela Publica Ti Aldaw Panagmula Pagay

Isu daytoy ni agdindinamag pintas, sayaksak, daeg

Director Eskuelas Publica F i­ mancion ken agsaia, Miss Florence Ibarreta a taga Stockton, California. lipinas Inyunayunayna Pa- Sangsangpetna a napan nagpabuya- idiay beddeng ti Mexico ri pakanangrambak D gti Eskuelas saritaanna m asarakan iti Englis, pagina 4. MANILA, Agusto 23 (UP). Iti tihawen a pannakarambak panagmulaan pagay ditoy Filipinas ingubamgunam nga inwaragawag ni Celedonio Salvador, Drector iti Buro ti Educacion kadagiti amin nga es­ kuelas publicas itay napan a laWasna, tapno iti kasta dagiti amin nga eskuela publica Filipinas rambakanda iti tinawen daytoy nga al "Marambakan daytoy daw, alSvador dagiti amin a paset ti Filipinas kas mayallubog iti proclamation ni Pres idente Quezon. Ni Director Salvador, ingunam gunamna ti pannakaaramd ti ra (Maituloy pagina 2)

Dudon Napreserva Malako Hawaii Ni Apo Salve Agente Maysa kadagiti kasayaatan a malamot a preservacion ti Turay ti Filipinas kadagitoy nga aldaw isu ti pannakailata a pannakapreserva ti "dodon", babaen ti panangadal ken panangimaton ti Buro ti Industria ken Comercio ti Filipinas. Naidamag a daytoy dakkel unay ti maitulongna iti panagrang-ay ti comercio ken dagiti mannalon ti Filipinas nga isut gapuna a ti Buro ti Comercio ken Industria ad-adalenda dagiti adu a mabalinda a mapreserva. Naidamag met a ti pannakapre­ serva ti dodon kas maysa kadagiti ta m it ti industria ti Filipinas, manglukat ti pakailakuanna ditoy purpuro ti Hawaii, k e t ni Apo Mo­ desto Salve iti Bishop National Bank ditoy Honolulu ti pannakabagma.

R inibribu N a tn a ta y S ahglay T sientsin

Windsor, Asawana Agvisitada Manila Nagistayen Nagkakabil Dagiti Moros

MANILA, Agusto 23 (UP). Simngaw a damag ita ditoy Filipinas a ni Eduardo, Duke ti W indsor ken ti asawana indamagda iti suratda ti napigsa a kalikagomda a umay mangvisita ti Filipinas iti sa­ an unay a mabayag. Ni Duke ' t i Windsor nagsurat ken Dr, Eugene

Mora Nam indua A Nakiasawa nafechaan iti Junio.26, Paris, Taudan Koma Ti Dakkel A principe pay laeng ni Riribok N o Di Naatipa Eduardo immay ditoy Filipinas, naMANILA, Agusto 23 (UP). Inrimandan Rasoman Bunsalagan, Moro Filipino ti asawana iti adulterio pangukoman idiay Lanao, no m an pay daytoy nga inaramidna lisalungasing iti nakayanakan a kadawyan dagiti Moros,. Babaen ti damag, ni Bunsalagan indarum na ti asawana agraman ama daytoy asawana,. agsipod ta ti ama, sinulsolbogna ti anakna a makiasawa ken H adj Manggopya. Ni Bunsalagan, inram anna pay (Maituloy pagina 2)

kipagay-ayam iti Polo ditoy Manila panagay-ayamna tl akinkannawan matana. Ni Dr.. Stafa kidaykiday t - ti Navio ti Enga a dinait daydi do. suratna ken Dr. nga agpapan ita Stafford adda pay laeng di piglat di dinait sugat ti kidaykiDr. Stafford

i surat ni Eduardo, inpakaammo ti dakel a panaggiamanna iti pannakaaw atna iti libro a naglaon kadagiti estorias ti Filipinas a iharagan iti “Sun Goddess." Toy asawak, kunān Eduardo, n et ti Filipinas ket dakkel ti rigagaymi a makakita manen MANILA, Agusto 23 (UP). Dino- dagiti napintas a purpuro.” tok ni-Presidente Quezon ni doctor Antonio G. Sison itay di pay unay nabayag nga agdirector ken piangiturong iti hospital general tl Fili-

Dr. Sison Napili Director Ti PGH.

Dimmapu Nauram Distrito Comercial Tacloban, Leyte

Ni Dr. Sison, decano ti- collegio ti medicina iti. Unversidad Filipina MANILA, Agusto 23 (UP). Dinaket agsipod ta nabayagen a naglupos a pinadapo ti dakkel unay solos ni Dr. Fernando Calderon iti ; a uram itay napan a lawasna ti saad a kinadirector ti general hos­ distrito comercial ti ili a Tacloban, pital, ni Presidente Quezon dino- Leyte vestigar nga ad BUDAPEST, Agusto 23 (UP), tokna ni Dr. Sison a nangala iti pateg ken dagop N agsiddaaw unay dagiti nasnascion saad ni Dr. Calderon. amin dagiti nadadael ken dimmapo iti akinabagatan a daya ti Europa a kukua. Ita nga aldaw agsipod iti panagtulT i-bazar ni W alter Scott Price N ogulpe N a s e rra a n Ti tulag ti Russia ken Alemania. Sr., nalatak a, comerciante nga ADagiti oficiales ti Turay ti Hun- K e te g an Espania Eng. mericano iti ili a Tacloban, nairagaria, Slovakia. Rumania, -Bulgaria GIBRALTAR, Agusto 23 (UP). Na man nga. dimmapo ket ti -pateg ti ken Yugosluvakia, nagkintayegda serraan ti nasurok a maysa nga nadadael agpateg iti nasurok a 65,apaman laeng a nadamagda ti pa- tl ketegan ti Espania ken Englater hagtinnulagen ti Russia ken Ale- ra ita nga aldaw sa man m et la K asta met a nairaman a nauram mania, ket kunaenda a daytoyen ti luktanen babaen ti ar-arimbetta dagiti patakder a kukua da Vicente mamagbingbaingay iti Polanda. kenen a gubat iti Europa. Sotto, ti gobierno municipal ken balay daydi nagdiputado, Ruperto Kapunan. Dagiti soldado ti constabularia, No kayatYO a maamuan dagiti isu amin a negocio ti BANG­ bomberos ken policias ti napinget KO, kitaenyo ni Apo Modesto C. Salve—isu ti panguluen ti unay a nakipageddep iti panagdaknegocio Filipino.ti BISHOP NATIONAL BANK, ti Honolulu. kel ken panagkayamkam ti uram. Con gusto kamong. mangotana pa bisan unsang clase nga Ti apoy nangrugi iti oras ti alas comercio sa BANGKO, kittaa ninyo si Guinoong Modesto 7 : 30 ket nagpaot aginganat’ alas C. Salve—sia ang pangulo sa departamento Filipino sa 1 : 00 iti rabii.

Mubingayen Ti Polanda Kunada

BISHOP NATIONAL BANK. s a . Honolulu. Sa iba’t ibang mga paliwana g na maipaglilingkod sa inyo ng BANGKO, a y makipagkita kayo kay Guinoong Modesto C. Salve—siya ang namaamahala ng lahat na gawain para' sa mga Filipino sa BISHOP NATIONAL BANK, sa Honolulu.

Bishop National Bank

Pulos Di A g d a n ag Ti c A m erica M aa r-a ra m id WASHINGTON, Agusto 23- (UP). Ti gobierno ti America pulos a di pagdanagen ti naidamag a panagtultulag ti Russia ken Alemania. Ti secretario' ti Estado kunaenna a ti tulagan saan a barbaro-no diket sigud met laeng a tulagan ti Russi; k e n . A lem ania. iti nabayagen a ta

Paikali Ti Sanidad P. I. Mary Heart

Mabalud Alpino Innem A Bulan Basol Trespasses KAIMEA, KAUAI, Agusto 23. Senentenciaan itay napan a lawas­ na ti pangukoman ditoy Waimea nga aguriso iti innem a bulan ni Monico Alpino, agsipod iti panagdursokna a sim brek idi Domingo, nga awan palubos kenkuana, iti plantation ti Hawaiian Sugar Com­ pany ditoy puro ti Kauai. Idi Domingo, itay napan a lawas na, babaen ti investigacion, nico Alpino, tiniliw nga inarestar dagiti agaywan ti plantacion ti Hawaiian Sugar Company, agsipod ta .daytoy. awan permiso na a sumbrek iti plantacion.

Francia,Englatera, Lomabanda Hitler Pinalikobkobna Polanda

Director Sanidad Manila Dina Kayat Pannakapreserva Ti Bangkay Ti Ubing

Ti Alemania Inpuestonan Ti Furzas Na

BERLIN, Agusto 23 (UP). Nasu­ rok a dua a milion dagiti soldados ti Alemania a minandaranen ni die tador H itler nga agpuestodan kada­ giti disdisso a panglakaganda s mangserrek a mangrobbout iti ciudad ti Danzig apaman laeng nga intedna ti mandarna. Dagitoy a nasurok a dua a milion kaadduanna kadakuadan ti adda iti puesto idiay Slovakia,.. disso a panglakaan ni Hitler a mangrobbbout iti Polanda. Gan-gannaet A Mangngalap Dagiti soldados ti bombero’ aeroNatiliwda P. I. Kiso Maru (Maituloy pagina 2)

$250 Multa MatiliwNga Agkalap P. I.

Timmaray N ap an . Formosa

MANILA, Agosto 23 (UP). Ag­ sipod ti kanayon a masukalan dagiti gan-gannaet a paraw a mangngalap kadagiti baybay ti Filipinas, ti buro ti Adduana ditoy Manila, nangipaulog ti bilin a dagiti gan-gannaet a paraw a matiliw agmultada iti $250.00. Ti agdinama a multa nga inpaulog ti buro ti adduana, manipod $50.00 laeng aginganat $100.00, ngem maim atangan a daytoy a multa saan nga ipangpangag dagiti gan-gannaet a paraw wenno balo tos ket apanda latta agkalap ka­ dagiti maiparit a baybay ti Filipi-

Kimmolagtit A Nagpungtot Dagiti Tattao Ti Baguio

Nagkakabil Uneg Bodaan 2 Ti Natay Uppat Nasugatan

ganna ni Mrs. Bersamin idi parbangon ti Viernes itay napan a lawasgoten ti ibagbaga ni Cachero apanagasawada, Apaman a ni Cachero napaltuoganna ni Mrs. Bersamin, dinagdagosna nga iniemmeng ti paltuog nga inaramatna sa simmalog a napan (Maituloy pagina 2)

Adalenna Linlinteg Dagiti M oros, M apan Pay Mecca MANILA,-Agusto 23 (UP). -Inanalhongan ni Presidente Quezon ti patalged a naited ken delegado To­ mas’Cabili a mangadal kadagiti lin­ linteg dagiti Moros idiay Mindanao tapno dagitoy a linlinteg mairapinda kadagiti linlinteg a maaramid iti Filipinas'. Ti saan a mabayag ni delegado

Ni delegado Cabili, pinagsangsang layna Moncado' idi eleksion.

Nauman Nga Agbibiag Isu ATimmapuak

$50 Ti Multana Kaduana Insaop Nangala Lesencia

giti Aggayyem Nangisaop Nangala Lesencia LIHUE, Agusto 23 Minultaan oangukoman ditoy K auai iti lim a pulo a. dollar ni Manuel Ben agsipod ta daytoy nasukalan- nga insaopna ni Anacito Alvior a nangala ti lesentiana nga agdriva ti karro, Ti investigacion kunaenna nga hi Ben, nagpresenta a kas Anacito Al-

R inibu R e serva A S o ld a d o s N a a w a g a n d a

- TOMAS CABILI

MANILA, Agusto 23 (UP). Nagnanaminanda a pinili itay napan lawasna ni Mrs. Cecilia Yulo, nasaririt, naregta ken napintas nga asawa ni “Speaker” Jose Yulo, mangimaton ken mangipangulo iti gimong “ Noche de Asambliestas" nabukel ditoy Manila a mangiwayat ken mangitungpal ti pannakaara­ mid. “Crus Roja”. Ni Mrs. Yulo, saan laeng a dakkel a katulongan ni asawana kadagiti omin nga aramidna, ngem nalatak ken activo pay kadagiti amin ummongan ken gungunnuat a-paglaingan kaadduan ditoy Filipinas. Tapno maitungpal ti naindaklan unay a gunnuat a pannakairingbaw ti Cruz Roja iti daytoy a t ditoy Filipinas, ni Mrs. Yulo, ngayna nga inawis amin dagiti sawa ti Deputados ti Asamblea Na­ tional Filipina a mangtulong ken pay met dagiti assawa dagiti dad­ duma nga oficiales ti Turay ken agkakalatak a tattao iti uneg ti Ma-

natayan isu ti”panagmadi ti maysa a balasang a makisala, kunat in­ vestigacion. Dagiti natay isuda consejal Fran­ cisco Cardenas ben ni Mariano Be- Inagaw N i Hitler Ti Kukuada Diay Czechoslovakia Nagkanasa. Adda m et uppat a tattao mangda America nasugsugatan kabayatan. ti panagkakabilda iti uneg ti bodaan. CHICAGO, Agusto 9 (UP)—Na­ tay a narungrungdot’ tultalangda dagiti agiina, Mrs. Carl Langier, asawa ti milionario a taga Czecho­ slovakia ken dagiti dua a babassit nga annakna, idi dagitoy ginagarada ti tim mappuak iti maikapullo ket tallo a suelo ti Congres hotel iti Kinemmeg Policia Lihue Da­ Michigan Ave. ditoy Chicago itay

a mangala iti lesenciana a chofer idi 1937. Tapno maitungpal daytoy a pa-limed nga inar amid ni Ben, inaram atna dagiti papeles ni Alvior. Idi naminsan nga aldaw, natiliw ni Alvior idiay Hanapepe ket nau-

bednador ti' Sulu maipapan pannakaadal dagiti linlinteg ti Moros. Naidamag pay a 1h i Presidente Quezon annamonganna ti' ipapan panagbaniaga ni Cabili kadagiti dis­ disso toy lubong nga ayan dagiti Moros,. nangnangruna idiay Mecca, tapno maadalna a ’ nalaing maipa­ pan kadagiti kadkadawyan ken ugugalida a nagbalinen a linteg a sur-

Mrs. Yulo Ti Chairman Ti CruzRojaP. I.

WARSAW, Agusto 23. Nakasagana aminen dagiti fuerza bileg ken amin nga armada, ti Polanda a makigubat iti Alemania. Amin dagiti armada ti tangatang, taaw ken takdang ti Polanda addadan kadagiti puesto a namnamaenda a pagnaan fuerza -ti Alemania a mangserrek iti ciudad ti Danzig. MOSCOW, Agusto 23 (UP), Simngaw a damag iti Gobierno ti Rusta nga aldaw a ti agdama a pagsasaritaan a tulagen ti Tury ti Russia ken Alemania, saan a lapdan ti pannakaituloy panagsasarita Turay Englaterra, Russia ken ti Francia. Ti oficial Turay ti Russia inlataka iti pannakabagi ti Alemania a mangringpas tulaganda daytoy dua Turay,. . . tulagan iti saandan a panagrinnupak ita‘ ken iti masakba-

Suppiatenda Pannakaipasdek Tulongan Nga Antabayan Asawa Dagiti Delegados Ti Dakkel unay ti p N ight Club Ken Cabaret PaAsamblea Filipina glaterra ken Francia no makapagkaaramatan Babbai Hostess

POYOPOY TI KAHUKU

Pinaltooganna Ta Madi Agasawada

Ti Polanda Insagananan Panakirupak Englaterra Inayabanna Aminen Fuerzana Agsaganada Agtayab Polanda

Nakasaganadan Manggubat

MANILA, Agusto 23 (UP). Inanamongan ti consejo iti ciudad ti Baguio itay napan a lawasna ti maysa nga ordenanza a mangiparit pannakaaramid tl maysa guornongan iti maysa a rabii (night club) a m angaram at kadagiti bab­ bai nga agservi a ‘‘hostess’’. Ti consejo, babaen’ t l damag l u b o s n a l a e n g i t i .pannakaaram a t dagiti babbai nga agservi iti panganan ngem ti trabajo dagitoy naidasig iti trabajo dagiti hostess. Dagiti umili iti Baguio, kankanaSin. NI Miss Bening Barientos yon a sinuppiat ken supiatenda (Maituloy pagina 2) Saan a mabobos ti anep ken regta nga agtutubo nga inbuangay toy a noan a mangigay-- club tapno nasudsudi ken nasingat ken mangipa singked tl panagkakadduada, nangkita kadagiti sab- runa dagiti agtutubo a Filipinos. Naipatugaw nga oficiales isuda sabali a raza iti kabaelan ken ki- Frank Domingo, Presidente;. Elmer nasaririt ni Ka- Plunkett, vice Presidente; Ted Caryumangi a kas iti bonel, secretario; A gustin. Miram, MANILA, Agusto 23 (UP). Nag nabiit pay laeng a tesorero; Jose Domligan, auditor; kakabilda a nagpipinnatay iti uneg naibuangay a gi- H erbert Dunne ken Leonard Pri- ti pabunar a pannakarambak macio, mamagbaga; Angel Triste mong, Kahuku Finagboda idiay barrio Ampondola, l i pino Bachelors’ ken Toribio Nasi, sarganto de ar- Santa, IIocos Sur, itay di pay unay Club, idi fecha 8 nabayag, ket ti investigacion kunaNapusgan a kumita ken umawat enna a dua dagiti natay ken adda Miss Barientos toy agdama idiay kadagiti agserek a miembros isu- sumagmamano dagiti nasugsugatan. Dunne Hall ti Kahuku. (Maituloy pagina 2) Napanunot dagiti somagmamano TI nangpataod iti kab il ken pin-

LIHUE, Agusto 23. Tiniliw politia nga inarestar nga inkaranokon iti pagbalodan itay napan a lawasna ni Timoteo Cachero, taga Makaweli ditoy puro ti Kauai, agsipod iti panangpaituogna ken Esperanza Viloria Bersamin, agtawen iti 29 ken adda dua nga annakna. Babaen ti investigacion dagiti po­ licias, naamuan a ni Chero pinltuo-

Mangipangulo

MANILA, Agusto 23 (UP) Inbilin Director ti Sanidad ditoy Manila a nga aldaw a ti bangkay ni Maria Corazon (Mary Heart) Rafael ubing a ti pusona nakabitin it Dua A Milion Soldados Ale­ rukongna, maitabonen iti rebbengmania Inayaban Ni Hitler pakaitabonan.

BERLIN, Agusto 23 (UP). Kasta unay ti ragragsak ti intero nga empeno ti Alemania ita nga aldaw ag­ sipod iti ngannganin maringpas a panagtulag ti Alemania ken Russia maipapan iti saan a panagginnubat dagitoy ita ken iti masakbayan.. . Ni Hitler inawaganna manen dagiti rinibribu. a soldado na.

Babaen ti damag nga indamag dagiti nangim vestigar ti kasasaad ni Mrs. Langier agraman familiana, nasa'rakan a daytoy ina ma ulpulkokan a kankanayon nanipud pay sim rekda iti Estados Unidos a naggapot Czechoslovakia. Dagiti sangkafamilia napaibusoyanda a sim brek ken makipagta(Maituloy pagina 2)

sabat nga agtulag ti Russia ken Alemania. Ti. Polanda napalalo ti am akna kadagitoy nga aldaw aglalo no makapagtulag t Russia.

Nakariing Manen Aguinaldo Madi Kano Agkandidato Partido Minoria Suppiatenna Pannakabalbaliw ti Agdama Constitucion Filipinas MANILA, Agusto 23 (UP). Inwa­ ragawag ni General Emilio Aguinal­ do itay napan a lawasna a dinton agkandidato iti uray ania a saad k e t pagpanawanna m etten ti poli K asta met nga inwaragawagna a suppiatennanto a sipipinget ti pannakabalbaliw ti agdama a constitu­ cion ti Filipinas no kas ipatulay lat­ ta ti agdama a partido mayoria a baliwan ti constitucion. Iti sabali a bangir, dagiti pangpangulo tl Young Philippines, may sa kadagiti bunggoy a naikappon iti partido minoria, lepleppasenna dagiti napagsasaritaanna ti kalkalpas a convencionna a naaram id. idiay Opera House ditoy Manila. Nabotosan man m et laengen a Pre­ sidente ni W enceslao Q .. Vinzons a President ti Young Philippines. Dagiti pangpangulo ti minoria ipampamaysada a palpaliiwen ti panggep a mabalbaliwan a paset ti constitucion t i Filipinas, - tapno iti kasta ti minoria maikkanda tl dua

Nagnriting Pitu Nasciones Europa BRUSSEL, Agusto 23 (UP). Agdaman nga agsangpet dagiti panna­ kabagi dagiti babassit a nasnascion iti Europa ditoy Belgium tapno pagsasaritaanda ti remedio a pannakasalbar 't i ciudad ti Danzig nga awan maaramid a gubat. Dagiti nastion a maerepresentar iti daytoy a tulagan isu dagiti Nor- ’ way, Sweden, Dennamark, Finland, Netherlands, Luzembourg ken Bel-

Bomtaken Gubat Europa Magsi Agsaganan Rupak PARIS, Agusto 23 (UP). Baro a bilin ti inpaulog ni premier Daladier kadagiti amin a, consul ti Francia maipapan arim bettaken a gubat idiay Danzig. Ti Turay ti Francia kunana a ti panagtulag ti Russia ken Alemania maipapan iti di panagginnubat dagitoy. inaramidda tapno mabingay ti Polan­ da.. Romania ken dadduma pay a nacion iti Europa. DANZIG Agusto 23 (UP). NI Fo­ rester, pangulo dagiti Nazis iti cindad ti. Danzig inder-ina ita nga al­ daw a dimtengen t i oras a panag’-

subli ti ciudad ti Danzig iti AleMADRID, Agusto 23 (UP). Nagdaw agsipod ti pannakadamagna daw agsipod ti pannakadamaggia iti tulagan ti Russia ken Alemania a saan a panagginnubat dagitoy. Isu daytoy ita ti pakarbekan dagiti Democracia kunat’ maysa nga oficial. CHUNGKING, Agusto 23 (UP). Rimmagsak amin dagiti Insik agsi­ pod ti agdama a tulagan ti Russia ken Alemania. Ti Japon agmay(Maituloy pagina 2)

Page 2

Lou Ambers Inabakna Ni Ni Armstrong Saan Latta A Madaeran ni ni H. Armstrong ni Ambers Rupak Kasta Unay

NEW YORK, Agusto 23 (UP), Iti sangnguanan ken imatang ti rin ibribu a nagbuya iti pananglaban panagboxing da Henry Armstrong ken Lau Amber ditoy Madison Squ­ are, New York idi rabii ti Martes inabak ni Lou Am hers iti decision Armstrong. N i Ambers- itan ti sampion ditoy lubong iti lightweight. Kasakbayan panaglaban da Armstrong agdagsen iti 135 ket Ambers agdagsen met iti 134 ket guddua. K asakbayan ti laban, dagiti pasuro t ni Ambers, inpadtoda ti panangabakna ken A rmstrong agsipod ta ni Armstrong adda pay la a rikIsu daytoy nl napintas a balasang ken sabong t i Kaeleku, Hana, puro Maui. Miss Dionisia Cosma, kandidato Iti satisalan kina Reyna Isu nga riknaenna dagiti palsidad tib a rb aa g servi inton panakafiesta ditoy Hana tl aldaw ti Mancomiunidad FiIi- raso ken taktakkiagna ken ramramayna idi pannakilabanna a, panapina, Noviembre 15 iti daytoy a tawen. Ni Apo A. Ramil ti liderna. ngabakna idiay Condon. No pay kasta, ni Armstrong dina ingingina dagiti a palsidad ngem inaributantanna ketdi ni Lau Am­ bers manipod damoda ti aglodon agingana’t maikapullo ket lima a rinaglabananda. MANILA, Agusto 16 (UP),

Dandaniw

Bomtaken Gubat Magsi Agsagana (Tuloy pagina 1) maysa itan nga sw an kadduana. BRUSSEL, Agusto 23 ‘.(UP). -TI. Ministro g G uerra kinancelarna Am in a pakaibaonan dagiti armada ken fuerzana ita n g a , aldaw tapno tb. kasta maipamaysa ti Turay ken ti fuerzana tl panangsalaknib iti Belgica no agbettak laeng ti gubat. R OMA, Agu sto 23 (UP). Ni Mossulini Iimmagto a . dagos iti cetial a tu g a w n a. apaman a nadamagna n ga agtultulagen ti A lem ania. ken .Russia. Saan a mabalin a . dlak met makibingay kunan Mussolini. -

Ti Alemania Inpuestonan

(Olaa, Hawaii, T. H.) Sin. Cely R. Marcelo Nalangto a sabsabong ti sinangal ko a balangat, Nalangtoda a naporos iti minoyongan nl ragsak, Naawis dagiti Angeles nakawesan dat’ sayaksak, Ken nagbuya a tumatayab maris dat makabiag,. A mangorona, mangidaniw ita pintas ken dayag.

No ti udina nga aldaw suniken to kenka nl liday, Napait a luluam agarimayangda a di agtel-lay, Ukagem ta "Autograph ti Laglagip” a nakailanadan, Nagnagan gagay-yemmo nga inka kina palpalaluan, Namnamaem di bumorong inkanto m aliw liw aan..

Laban Kinasampion Gomabo Londos ken Shikina, Martes n imatang daa lima ribu r umkis ragsakda a nagbuya iti imalipogpog a gabbo idiay Civic Audito­ rium idi rabii ti Martes, 22 toy agdama, ni sampion Jim my Londos, kapigsaan, kaalistuan ken katakti kaan a gomagabbo, inabakna ni Vic (Handsome) Cristy. Inton Martes, 29 toy agdama, ton ti maudi a panakigabbo ni agdindinamag, sampion Jim my Londos idiay Ciciv Auditorium ditoy Ho­ nolulu ket kalabannanto a kagabbo iti kinasampion ditoy lubong, dindinamag met kinalaingna ken kinaalistona a gomabbo a Japane, Oki Shikina. Dagiti dadduma a naglalaban idi rabii ti Martes isu dagitoy: Indian Chief Thunderbird inaBakna Russo, Al Getzewich; ni, George Pencheff inabakna ni Danny Dusek; ni Jack Donovan inabakna ni Barto (Doc) Hill, ket ni Wong Buck Che­ ung inabakna ni Red Charier. Inton rabii no Martes, agkakalaing, agkakasiglat ken agkakapigsa dagiti aglalaban manen. Inkay agbuya, sapaenyo ti agbilin tiketyo ta dikay maawanan. Kina­ sampion gomabbo ti laban. $.75 ti entrade general ken $1.65 ti reserva.

(Tuloy pagina 1) pianos, naipuestoda metten kadagi(Tuloy pagina 1) ti luglugarda iti apagdarikm at la- pannakaipasdek ti cabaret a pagsa eng a mandar ni Hitler, sippayoten- salaan iti rabii a pagservian dagiti dan a padapuen ti Polanda. babbai ket nagrurodda unay idi Kunaen dagiti diplomaticos kada- naipadamag a maysa a paguornogiti nagduduma a Turturay ditoy ngan idiay Baguio nangyeg kadaEuropa nga iti daytoy a lawasna giti babbai nga' agservi a kas hos­ maammoanen ti panagririnnupak tess a dagitoy a babbai naggapuda wenno saan a panagririnnupak da­ amin dtoy Manila. giti nasnascion ti Europa. Dagiti oficiales dagiti pagadalan Kunaen ti damag a ni Hitler,-ma- - ken dadduma pay a bungbopggoy bainen a mangisanod iti nalpasen idiay Baguio, kim m olagtitda amin nga ingunnuat a panangalana iti iimmagto iti pungtotda iti daytoy ciudad ti Danzig. pannakayeg dagiti babbai a'n agTi Englaterra ken Francia, dida gapo ditoy Manila a naipan Baguio. m etten makapagkitakit nga agsanod Nagpinsan amin dagitoy a nakitinalpasen a karida a panangtulong- kaysa iti consejo ti Baguio a n da iti Polanda no daytoy sikmawen a suppiat iti pannakalukat dagiti parobbouten ti turay sinoman a nas- guornongan iti rabii a kas kadagiti night club ken cabaret.

‘Palpaliiw Ken Makitkitak’ By Federico M. Seb

(By Federico M. Sebastian). SAANEN A MABABAWI! Siasino ti makinbasol no s i n a , ti agayan-ayat a lalaki ken babai. . . ? Ti lalaki! Isu dayta tl ababa a sungbat, ngem kadagiti a gagayyemko, tl kano ayapay a basol ti lalaki Wenno ti babai? Gaputta isu met laeng ti papanan-

Agdama pay la­ eng kadagitoy ngs al-aldaw ti pannak a p a l paliiwko T i’ nasao nga agayan-ayat a lalaki ken babai, naragsak ti m akitak idi Mr. Sebastian. a kasasaadda, K et tl lalaki nga asawa, nadungngo’ K et saan a mangngimion a kas ka­ dagiti dadduma. Siak idi ti maysa kadagiti nakipagalsa kadagiti alajas. - ti lalaki. Umkis id i. ti m akapaldaang a sangsangit ti asawa a babai tapno saan koma a patuloyan ni asaw ana ti; panagsina, ngem saanen a mabalin! Ngem ti maysa a pakaidundoma(Tuloy pagina 1) anna daytoy nga asawa, saan'na nga tores a nakilaban pannakaalaw kinahil ti maisina nga asawa. biagna, nagbiag iti naka Domingo-

N O A G B IA J E K A Y O , N O

Paikali ni Apa Sanidad P. I.

U M A L I SK A Y O

Ket adut kargamentoyo, agtelefono kayo kadakami iti uray ania nga oras. Somangpet lugan kadakayo.

CITY TRANSFER COMPANY Pier No. 11 (Fort Street)

Ti rason met kaniak dagiti daddu­ ma a babbai ti maipapan itoy, basol kano tl lalaki gaputta napapalo ti imon. Pudno a basol ti lalaki, ngem saan laeng a ti lalaki ti naimon dipay ket nakarkaro no dadduma ti babai, asawa man wenno novia. • TI lalaki ken babai nga agassawa no kas agsinada, maigapo la­ eng ti lalaki. Ta saan a sumina ti asawa a babai no awan sabali lalaki nga pagtangtangsitna. Ngem amangan a nagkas-ang no mapanawan ket siguro:ta maturong ti saan nga ammo. IRRADO Kakabsatko, tay kallabes a bilang ti HAWAH FILIPINO NEWS, adda dakkel nga irrado; Ni Miss Rosita Aur elio, isut maikatlo; k et ni m et Miss Dionisia Gusma, m aikapat; Miss C. T., maikajima. Itdenyo kadi tl dakkel a pammakawan ta adda la irrado no dadduma.

. Telefono: 1281-3579

JUAN DE LA CRUZ BOOK ROOM P. O. Box 635 878 Kanoa St., Honolulu T. H. ADDA DITO BOOK ROOM TAYO. DAGITI SUMAGANAD A PAGBASAAN KEN TI PATEG DA TI C. O. D. Daan ken Baru a Tulag, $ 2 ; D ictionary/ English-Ilocano, llocano-English, $ 3 . 50; Dictionary, English-Tagalog, $ 1 . 50; Combined Love L e tte rs in English and Ilocano, $1; N adum adum a a Discurso; $ 1 . 25 ; Mining Oenno A yat ti Cararua, $ 1 . 75; P ak id eb ate. K ontra ti Federasion to S ao't English, Ilocano oenno Tagalog, 5 0 c ; ‘Ja p a nese Language Lessons, 65'c; Com plete A rithm etic, $ 2 ; - Baru a Linteg ti Hawaii, $2; Ari Villarba, 65c; Bertoldo, 65c; Rodrigo-de Villas, 40c; C aton C ristia n o , 40c; Sangkareppet a Sarsarita, 25c; C atecismo Ilocano; 35c; Balicas ni Ayat, 40c; Biag ni Dr. Rizal, 65c; Ang Tagalog C artilla, 10c; Doncella Teodora, 35c; Baru a Tulag, $ 1 ; Principe D, H erman, 65c; Codigc A dm inistrativo, $1; Cariila, 1Oc; D. Ulalio de Sales, 50c; U rbanidad, 40c; 7 Infantes de Lara, 40c; AriAnselm a, -65c; Ti Ubing, 35c; Esmenio, 35c; Juego de Fortu n a, 50c; Padre Ju a n ken B eata M aria, 40c; Lam-ang, 45c; Lunario, 45c; N aglaliaki a Filipino, $ 1 , 50; Nolimeta n g e re, $1 . 75; Ti N adiosan a Comedia, $ 1 ; Linteg ti Panriakiqsawa, Sa b-ong ken Diborsio, $1; Constitusion ti Fili­ pinas, $ 1 ; Gulo ti Filipinas, $1; Biag ni Jose Rizal, insurat ni C. Osias, $ 1. 25 ; Filibusterismo, "$2-; Puloy n i A yat, $1; S udi ni A yat, 75c; Pasion n i San Joaquin, $1; Pasion ni Apo J esus, $2 ; Bible Reading for the Home Circle, $5; M anual ti M akitegtegged, $ 1 . 75; Irarangay ti Agpagpagna, 50c; Ti.A y at ti Balsang a Filipina, 50c- Song Hits of the Year, 50c. No C. O. D. ti order ye i nlucong yo ti 26 s entimos a sello ti s urat you., tie adda sabait a pagbaaaan o uray ania a banag nga maila ml para kadakayo dltey Honolulu oenno sadiay Filipinas agsurat kayo.

204 N akarruar A Doctores Manila MANILA, Agusto 23 (UP). Ni Miss Nora Diokno, ti kangatuan ti grado a nagun-od kadagti 204 a nakarruar kadagiti adu a nagixamin- kina doctor itay di pay unay nabayag ditoy Manila. Ni Miss Diokno, anak ni Ramon Diokno, abogado ti goberno. 88,81

'MANILA, Agusto 23 (UP). Ni Mrs. Rosario Lopez Santos, inullla a blnalo daydi mayaman, Don-iPranclsco Santos a taga Iloilo isu a nangipatawid Iti turay tl kukuana ken piralcna nga agdagup iti $100,000,000 inballaagna Itay a lawasna iti panangitedna iti gobierno itl dagop ti $260,000, no laket maisardengen ti pannakaukom daytoy a banag. Toy baket, naidamag, a mangted iti $100,000 a gatad ti pirak iti gobierno, ket ti daduma baybayadanna nga ininuntan iti tinawen. Ti testamento daydi hacendero a lakay Santos a panangipatawidna Iti gobierno kadagiti kukuana, saan a maitungpal pay laeng agsipod ta kinontestar dagiti asideg a kakabaggian daydi natay. Ni Presidente Quezon dinotokna ti maysa a comte a mangadal, no mabalin a maaramid ti inbaliaag ni Mrs. Santos. Dagiti nangbukel tl Comite isuda secretario ti Financia, solicitor general ken au­ ditor general. Naidamag a ti gobierno dina awaten tl inbalaag nl Mrs. Santos no kurang a $350,000 ti itedna iti go,

Naibangon Ti Compania Ti (Tuloy pagina 1) aramatda. kadagiti pasaperos ken carcargamento. Ni nag-gobernador Formoso iti provincia ti Cagayan ti mangitu­ rong ken mangimaton iti division nga agpa Europa ket nl met delegado Pedro Sabido iturong - ken imatonanna met ti nagbaetan ti F i­ lipinas ken America. Dadduma kadagiti oficiales daytoy a compania isuda Appo C. M. Villareal, pangulo ti relaciones pub­ lico ken Francisco Varona, pangu­ lo ti departamento dagiti empleaNi Apo Varona, adda pay laeng idiay Washington a mangkadkaddua ken Comisionado Elizalde papan iti parikuten tegged.

Rambakan Eskuela Publica Ti Aldaw

tl pormedio a nagun-od ni Miss DI. o iti exam in Dagiti lima a sumaganad a kangra tuan babbaida manen ket isuda: (Tuloy pagina 1) Elvira N. Fermin, Pilar A. Centlno, bak iti nagkadduq a benneg. Ti Luz Serrano, Velia Trinidad ken umona isu ti ritual, panagmula iti pagay wenno panagraep iti nailaSalud V. Gatchalian. talon. Ti maikaddua a benneg isu ti fe stv a l,.. maysa a programa mangipangnangiuna iti pannakaiparangngarang ti kinaragsak kenkinatakneng ti panagtalon. dente M, L. Quezon. Itay napan. a lawasna a narambaToy a pasala naaramid babaen kan tl aldaw ti panagmulaan ti pa­ ti panangidaulo da Mr. Leonard Pri­ macio, Presidente ti club; Mr. I. gay idiay San Fernando, Pampan naawis a tim mabuno ni Presi­ Giron, general Chairman; Mr. Segundo Antonio, Invitacion; Mr. A. dente Quezon. Ni Apo Quezon inAcantilado, reception; Mr. A. Mi- yawisna ti pannakataginayon ram, decoration; Mr. E. Toming- ti talna iti uneg ti Filipinas. Nasurok a sangapulo ribu - dagiti bang ken Mr, Max Damasco, music; Mr. Ted Carbonel, refresco; ken mannalon' keri trabajadores; a. nang dengngeg bitla ni Presidentl QueMr. E. B. Dunne mamagbaga.

Poyopoy Ti Kahuku (Tuloy pagina 1) da Gaudencio Cabales, Domingo Nuez ken Ponciano Agustin. Nangabak Koolaulea Ti Koolaulea diyision nga idau loan ni Mrs. John Lane, inatiwna ti Koolaupoko division iti naudi c naaramid a sallsalan ti, "am atuer’ contest" idi rabii ti Jueves, fecha 10 toy agdama. Kas paneknek day­ toy a panagvi ctoria ti Koolaulea, nayaw at ken M r. -John Lane ti may­ sa a cupa isu nga i nted ti WOCA. “ Labor Day Concession Ti KAFC Ti KAFC inawaganna ti naisangsangayan a miting idi rabii tes,.15 toy a bulan idiay clubhouse isu a tinariw idwidan ni Mr. Ber­ nard Corpuz, Presidente ti Club. Iti daytoy a panagmimitingda, napili dagiti agserbi kadagit a booths wenno pagtagilakoan club inton 4 ti Septembre, aldaw ti tegged idiay Kahuku grounds. Dagiti mangaywan ken agSerbin“isu dagitoy: Grupo I- Mrs. Alice Prim acio, pa­ ngulo; Carmen Arcan ken George Hatico, katulonganna: Grupo riMrs. Annie Marabag, pangulo; Mar Mendlola ken Ben Himalaya, katulonganna. Grupo III- Amy Ba-ientbs, pangulo; Bergie Racuya, Alice Barientos, Flora Canianes, Lucy Fruto, Dolores Hatico, Remedios Duhay lungsod, Benidecta. Temblar, ken Rosie Anguay, katulongan-

Adda met a naitabuno ni Mr. Alfonso Avecilla isu a nagbitia. Missess L. ken. R. Rosario, Felomina Geurrero ken t i KAFC Girl's Chorus inpaayda dagiti makalinglingay a cancancion. Ti Young Melodiers ken ti com, monwealth Orchestra ti nagtukar kadagiti makaabbukay a tukttikar. cancionistas ti Young Melodiers isuda Amy Barientos, Faustino Socil ken Frimo Racuya. Ti nabirokan toy a pasala maipaayto kadagiti familias ken ka Filipinoan a marigatan iti saksakupen ti distrito ti Kahuku. “ New Camp Baseball Team” Ti tinawen a panagsisinnait. da­ giti umaayam ti bola ditoy Kahuku naimatangan dagiti ginasgasut a nagbuya agraman pay mi daydayaw a manager ti plantacion Kahuku, Mr. T. S. D. Walker a daduma pay nga oficiales plantacion. Ti laban a naaramid idi Lunes fecha 14 toy a bulan panangabak t i New Camp Team iti Camp five Team iti puntos 9-10. Dagiti mangiturong ken kamkameng ti New Camp Team, isuda: Pedro Miguel, Campo Boss; Bienvinedo- Albaro, manager'; Felimon Miguel, mamagbaga; Sabino Pas cual, pitcher ken cooch; Angel Adversolo, short stop ken catcher; Vicente Bareng 1st base; Ricardo 2nd base; Isaac Sugitan, Dominador Miguel, left fielder. N. Arakawa, center field; Roman Veloria, right fielder; Joaquin CleM oriyama, Dalmacio CorpuzA nacito Agcaoili, Orlino Bareng,kenDelfino Jacinto m oscot u Jr. Softball. League”

Dagiti nagannak itoy ubing, apaan a naammoanda a natayen, ted da nga inregalo ti bangkay ti ubing ken doctor Del Castillo ditoy Manila tapno toy doctor maaramata ti bangkay a pagadalan. Ti Director ti Sanidad ditoy Ma-. nila apaman laeng a naammoanna daytoy a kalikagom ni doctor Del Castillo inbilinn a a dagos ti pannakaitabon ti bangkay ti ubing. di a sibibiag nga agaw-agawen dagiti doctor iti biag ti ubing, dua dadakkel nga opresir a pirak da­ Grupo IV- Suzanne Sarno giti inaw at dagiti nagannak iti u- ngulo Patricia Caneda, Virginia Duhaylungsod, L azaren a Duhaylungsod, Carmen Manalo, Ida Angcog, Segundina Cabasag, Agipina Nomken Felicidad Cuesta, k a tu longanna. Lakuendanto dagiti nakairuamanty a kankanen; idiay Filipinas (Tuloy pagina' 1) ken pineapple ju i c e Saanyonto' a isu ti isese rrek a panagkalap iti liplipatari a biroken toy a pagmebaybay Filipinas ti maysa a baloto riendaan inton madanon toy naJapon a managan Kiso Maru. indaklan a. celebracion. Daytoy babaen ti damag, nasiiman Ball” dogiti oficiales ti Turay nga agkal-, napintas a pannakaarkos ti kalap iti baybay ti amianan ti Lu- Kahuku clubhouse kadagiti nalangket adda kan slam a t r ipulanbulbulong ti “Ti Leaves” kangtesna. Mays a kadagiti tripulantesan ti nailanad a “Happy Birthday to you.Pr es ident M. L, Quezon” gti walo a kadduana, nakatarayda isu a naaramid kadagiti naputedpu napail nagkamang idiay Formo ti wagayway Filipina, nagragrag Joe Katsunuma, ti Kahuku JuTi Buro ti Adtluana minultana ti sak dagiti naruay a timmabuno iti Softball League iti daytoy a Kiso Maru, ngem toy baloto di met pasala nga ingunnuat ti - Quezon 311 buklen dagitoy somaganad: m asarakanen. Ti Turay inangayna Club No I idi rabii ti Viernes, 18 Hauula Jrs. Kahuku Jrs. Laie; Hale ti' pannakikaysa ti consul ti Japon toy a bulan a panakadanon.. ti ka- Oi Dno, Visayans, Waimea, W aialae ditoy Manila tapno matiliw dagiti sa n g ay . ti madaydayaw a. pangulo Bears; Portuguese ken Waialae, tripulantes ti Kiso Maru, ti Mancomiunidad Filipina,. Presi­ Hurricane.

$250 M ulta Matiliw Nga

Quezon Dinotokna Comite A Mangadal Inballaag Baket Santos Pannakausay Riri

Malaylayton dagitoy sabsabong nga isagut ko kenka, Mapukawton tumatayab a mangidaniw iti talna, TI laengen alinaga ni lagip ti mabati a mangidlaya, Nga iti naminsan a “Calgao” adda gay-yem mo a maysa A napnuan kurapay ngem ketdi ti lagipna nalagda.

Kimmolagtit A Nagpungtot Dagiti

Sabong Ti Wahiawa

Dakkel Kiri Ti Inpatawid LakaySantos

Maisagut ken Pagayamko Balasang

Bilang Dagiti Tattao Kdgti Amin Probincias Ti Filipinas p udpudno a bilang ita dagiti tattao ta F ilip in a s. kas ipakita ti kaara ramid a censo adda 15, 984,247. I mmadadu dagiti tattao ti Filipi­ n as iti 5,669,937 nanipod idi naudi a pannakaala censo idi 1918. Ti provincia ti Cebu ti kaadduap taona ta adda 924,106. Maikaddua t i Leyte, adda 916,067 a tattaona; Negros Occidental 767,172, maikatlo ket maikapat ti Pangasinan ta adda 740,293 a tattaona. Adtoy ti bilang tattao iti tunggal provincia kēn ciudad iti intero a Filipinas: Abra 87,511, Agusan 98,944, Alfeay 433,803, Antique 199,330, Ba­ ta an 85,555, Batanes 9,512, Batan­ g a s 441,511, Bohol 489,729, Bukidnon 57,195, Bulacan 489,082, Caga­ yan 292,135, C am arines'Sur 384,101, Camarines Norte 79,904, Capiz 404,656, Cavite 237,276, Cebu 924,106, Cotabato 299,365, Davao 197,858, IIocos Norte 238,949, IIocos Sur 370,597, Iloilo, 653,168, Isabela 220,986, " Laguna - 279,075, Lanao 224,800, La Union 208,449, Leyte 916,067, MarinduqUe 81,729, Masbate 182,328, M indoro. 130,368, Misamis O ccidental 209,445, Misamis Orien­ ta l 215,264, Montaniosa 271,226, Ne­ gros Occidental 768,172, Negros O riental 394,370, Nueva E cija 433,122,-Nueva Vizcaya 78,497, Palawan 92,971, Pampanga 375,275, Pangasi­ nan' 740,293, Rizal 443,573, Romblon 98,969, Samar 546,620, Sorsogon 2 47,943, Sulu 246,562, Surigao 225,879, Tarlac 260,653, Tayabas 359,660, Zambales.106,995, Zamboanga -225,137.

T hursday, A ugust 24 , 193 9

HAW AII FIL IPIN O NEWS

Sabong P a g a p a n a p a la n Kaeleku

Nagistayen. Nagkakabil (Tuloy pagina 1) ti maikaddua a kinakasar ti asaw nag raman ama ti a sawana darum nga inpaulina iti p'anguko-an idiay Lanao. Ni- Bunsalagan ken ti asa agpadpadada a nangato a dara agpadpadada met a taga provincia Nasurok a dua gasot a kakabaggian ni Bunsalagan dagiti napan idiay Ganassi, ill ti asawana idi day­ toy dumteng tl aldaw a pannakiiasarna iti maikaddua nga asawa Ti damag kunaenna a nasurok met a dua gasot dagiti kakabaggian ti babai ti sim mabat kadagiti kakabaggian ti lalaki, ket agkakabilda koma nga agriirupak no saan a pinagtalna ti gobierno ti Lanao ken ti comandante ti constabularia

Gumatangkay Karro Idiay Universal Motor Company Ni Apo Pablo C. Lucas, maysa kadagiti karidaman karegtaan kaimbagan nga agente ti Universa Motor Company, Limited ditoy Ho nolulu, siaayat unay ken nasinda daan nga agservi kadagiti kadara anna a makasapol ti automobil. Kakaisuna a Filipino iti las-lid t siam a tawen itan iti Universal Mo­ tor Company Limited, ni Apo Lucas iti daytoy a bulan ken kadagiti kal­ labes, isu ti maikaddua kadagiti a min nga agente iti Universal Mo­ tor Company Limited a kaadduan ti nalakona. Ti Universal Motor, awatenna ket patganna ti $100 ti uray ania a karro, no laket makapagtaray pay, nga ipanyo isukat kenkuana. Da­ giti agkakapintas a karro a managan Fords. Mercurys ken Lincvolns maalayo iti Universal Motor. Ni Apo Lucas immay ditoy Ha­ waii idi 1928 ket adu met dagiti naglasiasatanna a kita ti tartrabajo. Kabayatan panpannagnat’ tawtawen, babaen kinaistilona a makipagayam, ni Apo Lucas, adu da­ giti gagayyemna ditoy Territorio Ti Board of Information a binuKalikagumanna ti agservi kadaApo Francisco Varona a ti giti gagayyemna ken amin a k a kamkamengna, dagiti periodistas daraanna iti uray aniaman nga ken “annauncer Radio" a Filipinos, oras a pannakasapolda iti servicioagmitingda idiay Aala Park ditoy na maipapan automobil. Honolulu inton rabii ti Sabado, 26

Miting Aala Park Repatriation No Rabii Ti Sabado

m

i t ing Nakapimpimanen Japon, Nalikudan

mapagsasaritanto dagiti banbanag a maipapan iti “Repatriation”, tapno maipaawat. TOKYO, Agusto 23 (UP). NagsidAdu dagiti kakabsat a dipay ma- daaw amin dagiti oficiales ti Turay kaawat iti daytoy a banag isut ti Japon ita nga aldaw agsipod iti gapuna a mapagsasaritaanto idiay madaman a panagtultula ti RusAala Park. | sia ken Alemania maipapan iti di Ti repatriation isu ti pannakaili- panagginginnubat dagitoy dua. bre dagiti mayat nga Filipinos nga Ti Japon natdan a kakaasi a m ay_ agawid Filipinas, babaen panagga- maysa ken nakapimpiman nga awplikarda iti rebbengna a pagaplikaran maipapan iti daytoy a banag, gikayanen ti Alemania.

Nauman Nga Agbibiag I s u . (Tuloy pagina 1) eng iti America iti unos ti innem laeng a bulan. Nasarakan pay dagiti nangivestigar a da Mr. ken Mrs.. Langier adda kukuada idiay Czechoslovakia nga agpateg iti $1,500,000, ngem nanipud simbrek ti Allmania, ti Turay Hitler pinur kukuada. Ni Langier ken ti asawana agraan annakda a dua, napilitda a pimmanaw idiay Czechoslovakia nga immay ditoy America. Gapu itoy a nakapapayan dagiti ;asawa, hi Mrs. langier, saanna a napunas ti ladladingitna isu a nalagpakapoy ti nakemna ket timmiipuak nga- inkuyogna nga intapuak dagiti dua nga annakna. napaumel idi naammuanna t i napasamak ken asawana agraman annakna.

Kung mayruong kayong auto a t nais ninyong humiram ng kuarta ay m agsadya kayo sa amin a t handa k a­ ming tu molong sa inyo. THE DISCOUNT CORP. Ltd. 3rd Floor, Bishop Bank Bldg. Phone 4956 Honolulu

Pinaltuoganna Madi Agasawada (Tuloy-pagina 1) nagtrabajo iti pagtrabajoanna. Ti investigacion dagiti policias kunaenna a namindua a pinaltuo-. gan ni Cachero ni Mrs. Bersamin. Maysa Iti pispis ti babai ngem naipakudias ken maysa ti simmalpot iti takkiag a nagtaros iti tian ni Mrs. Bersamin. No pay na8aem unay ti pannakopaltuog ni Mrs. Bersamin dagiti m angngagas a doctores iti hospital ga ayanna a pagpapaagasan kunaenda a makalast. Ni Mr. Bersmin, asawa toy napaltuogan a babai, agsipod ta adda pay la idiay Mahelona hospital nga agpapaagas, apaman a nangngegna ti napasamak ken asawana, nasdaaw

Gas is- modern. . .

its all-purpose

efficiency and economy make it today's

most

perfect

fuel

for

cooking, heating and refrigeration. See the new gas appliances today.

HONOLULU GAS CO. O r a t y o u r d e a la r 's

Thursday, August 24, 1939

HAWAII FILIPINO NEWS

TAGALOG Ang Kiubang Manok

T a g a p a g p a la g a n a p N g G o n z a le z . L aboratory Sa T erritorio Ang tangyag at bantog na gamot na UROSAN sa F ilip inas ay bill na rito sa Hawaii. Ang gam ot ng kilalang manggagamot na si Dr. J. A. Gonza-

Parang T am pal Sa M ukba N g Britania A t Francia

Page

Daghan Nang Ming Sulod Sa Pa Libre

Ang Ginawang Pagkakasundo •gayan ngayon sa Europa. Parang Ng Alemania At Soviet Ay isang kudlit lamang na kung kalapagdulot ng kalagimiagim nā kalaIsang Labag Sa Japones Walang di humahanga at nalulugod sa Kiubang Manok bitin ay digmaan na ng InglaterraLONDRES, Agusto 23 (UP) Ang Di gaya ng manok Kanaka at ibapa na sa kaunting sugat ay Francia laban sa Alemania Fran­ pahayag ngayon na pagkakasundo cia. umatakbo na, ang Kiuba ay patudas ang laban at di titigil Gon zales Labora­ ng Alemania at ng Russia tungkol kungdi patay. t o r i e s sa Maynila. panghihimasok s'a ibang karatig Mga Filipinhon Gusto Kaayo Ang gamot naito Ang tapang sana ng Kiubang manok ay siyang malagay bansa ay parang isang tampal,sa nagtatalunan sa kasalukuyan ng Sa Balaodnon Nga Gitawag ay totoong popu­ mukha ng Gran Britania at ng mga dalubhasa ay ito: sa mga Pinoy. Ang ibig naming sabihin ay di na isipan ng Repatrisyon Pagpauli Ano kaya ang niloloob ng Japon l a r sa boong Filicia. Ang pahayag na ito ay ipisugal na patudas ang pusta. Kungdi sa ano mang gawaing pinas kaya’t hindi nalalagay na isang pagkabigo ng sa pagkakasundong ito ng Soviet pinasukan ay huag magingfi urong sulong, kungdi huwag Sa balaodnon nga Repatrisyon 'inag aksaya ng pa Britania-Francia sa larangan ng di- Alemania? laing pinulongan sa pagpauli tumigil hangang di mamatay a magwagi kaya. \ nahon si G. Loren­ plomacia Simula pa rig matapos ang Ang isa pang suliranin na hinaniadtong mga Pilipinhon nga guszo M. Jantoc may digmaan sa Europa noong 1-917. Ang hanapan ng sagot ay, mapapai Ito’y maiyaangkop sa pagaasawa, sa pagiimpok ng saiatongf palibre aa gobernong Amerlpangyayaring ito ay ipinalalagay kaya ang paglilingapan ng J apon pi, pagaaral ng iba’t ibang karunongan, pagpapasiayang ma­ Store-sa 581 Halekauwila St. Honocanhon. Karon ang mga Pilipinhon lulu- upang makipagkasuirdo kay na isangtagumpay ni Hitler mula a t ng Alemania kung ang Alemania kabalik sa bayang tinubuan at ibaiba pang bagay. gusto mopauli makabaton Dr. Gonzalez na gawaln siyang kimagkaroon ng bagong panganib ay bagong kasunduan sa Russ: Kung hinandugan ng pagibig ang isang dalaga at naitali natawan ng kamyang mga gamot ngj digmaan ug mga maayong hlgayon gaw sa Europa. ang Russia ay hindi niya lulubusin mga pa libre sa patanuman ang kanilang puso na harap ng dambana hg Dios ng pagaa­ Ipinahayag ni Frederick Oechs- kung ito ay hilingin ng Japon katubuhan. sawa nasang yaon ay hangang kamatayan. Kung nagpasiya Gonzalez. ; r ng Berlin na ang armada ng Alemania? Mayroon ngayong mga Ang mga tawong' palibre niining na magaral ng pagka mekaniko ay huwag sanang tumigil - At noong isang linggo ay kata- A lemania ay nakalagay ngayon sa pagsasamaan ng loob ang Japoi paagiha dll na makabalik dinhi sa hanggang di makuha ang diploma at maunawan ang karu- tanggap pa lamang ni G. JAntoc mataas na tugatog ng ganap na ka- ang Alemania kaya ang bagong pa­ Hawaii sa besan unsang horas sa a. kaniyang unang pidido ng UROSAN. nungang yaon buhat sa hanggang. Kung nagpasiyang mag- Matangi pa sa Urosan ay may mga tibayan at handang kilusln kahit hayag na pagkakasundo ng S ilang pagballk dinhi. a anong oras ngayon. Alemania ay lalong nakapagdulot impok ng salapi upang makabalik sa Filipinas ay isagawa iba pang gamot na gawa sa G Makabalik man ugaling apan piAng pahayag na pagkakasundo ng isang Suliraning hindi malapazalez Laboratories. Ang Metrix sana yaon, mangyari na ang mangyari. n a agi sa gihapon sa gitawag ug ng Russia-Alemania ay lalong naka- tan ng kasagutan. ’Quota” kutohan sa ato pa nga Bihira sa mga Pinoy ang may diwa ng Kiubang manok, Sanodina at mga iba’t iba pang pangalan gamot na pawang tag 50 ka tawo lamang ang at- kaya’t nagiging bantilawin, aianganin, urong-sulong, pamabibili ninyo sa Filipino Store. sulod dinhi aa Hawai nga gikansa kunuari, pagkabigo at ningas kugon ang marami nilang ka- Ilang sa mga katangian ng Uro Filipinas. tbuhayan. in. Ang Urosan ay mabuting gaMaayo kaayong higayon kining Parisan natin ang Kiubang manok. Kung na sa matuid ot sa ubo, a t sa sakit sa loob ng ga paagiha alang niadtong atong at sa nararapat huwag tayong tumigil hanggagn sa magwagi katawan, sa atay, paninilaw ng ba­ Ipaliliwanag Ang Kaparaanan ng boong batas. na pinagtibay tung­ mga kaigso-onan nga gustong pa. ng katawan a t iba’t iba pang o sa mamatay. Sa Pagpapatala Tungkol Sa kol sa “Repatriation” o ang pagpa- Iibre labina sa diutay lamang ug mga klasing sakit. pauwi ng ating mga kababayan sa balon nga pauli didto sa atong InaPaguwi Sa Filipinas

M alaking Pulong A ng Gagawin Sa Aala Park

Salita Ng Isang Ama

Dito At Doon

Isang malaking pulong ng mga Filipino ang gaganapin sa Sabado ng gabi sa ganap na ika 7: 30, sa maaliwalas at malaking bulwagan ng Aala Park. Ang nasabing pulong ay pamamahalaan ng “Filipino Bo­ ard of Information’’ na si Ginoong Roman R. Cariaga ang pangulo. Ang samahang ito ay binubuo ng mga patnugot ng iba’t ibang mga pahayagang Filipino dito sa Hono­ lulu. Ang “Filipino Board’of Information” -ay naitayo dahil sa masikap pagpupunyagi ng ating pinakamamahal na Comisionado ng Paggawa na si Ginoong Francisco VaAng layunin ng “Board of In­ formation" ay ang Pagpapakilala at pagpapatalastas sa mga kalahi ng mga maseseglang suliranin na dapat malaman ng lahat. Sa huling lih a m . ni G. -Varona i patnugot ng Hawaii Filipino News na si G. Teodoro G. Biano, ay ipinaliwanag niya ang kahalagahan

Isang kababayang naninirahan ng mahigit sa dalawang Si Ginoong IrOneo Sibu pong taon sa Hawaii ang nagsabi na “pagkat” sila’y mahirap nagbabaiak dumalaw 'sa k aniyg mga familya sa Pilipinas s’ dapat ding mahirap ang kanilang hanapin at tanggapin”. Ito’y salita niya tungkol sa kaniyang tatlong anak na L. R. Villamil ay nagnanasang tnga babae na isiniiang sa Hawaii. Ang kanilang ina ay isang m anirahan sa Haway ng matagal na Kanaka; ngunit nakipagisang dibdib sa lahat sa mga Filipino. panahon, pagkat ang kaniyang lahat Dapat kurokuroin ng mga magiilang at ng kanila namang ig mga anak ay ipinanganak at mga inanak ang aral at moral ng salita ng ama ng mga bu­ tubong lahat dito. tang nabanggit. Si Federice Garcia ay nasa Paboa Madalas ang mga inanak dito lalong lalo na ang mga ba­ i ngayon naninirahan pati ng ka­ bae kung may dugong iba na nananalaytay sa kanilang mga niyang familya. Siya’y matagal guUgat ay higit ang pagka ambisiano. At di malimit ang kanila mawa sa Maui. ding mga magulang ay mga ambisiano din. Si Ginoong Max. Ibia ay patuloy Pagkat sila’y nalahian ng iba, maging Kanaka, Insik L kaniyang pananahi sa W ainaku Puti nasa na nilang ihiwalay at itangi ang sarili sa kanilang sa' kaniyang sastreria. Ang kani­ pinanggalingang lahi. At madalas ayaw na sila ng katkinero, yang mga dinadalaw ha lugar ay. buhat lamang sa W ainaku hang­ lalaking naghahapayko at ibat iba pa. gang Hakalau, a t sapat na ang kani­ Mabuti ang ambision, ngunit kung ang ambision ay hidua yang mga ternong nakukuha upang sa tapat na simulain Kg Maykapal ay nagbubunga ng kaapi- magkaroon ng magagawa sa boong han sa bandang huli. May mga Filipinang mga mestisa at puroman na pagkat Balitangsi Mussolini ay may. saipinanganak sa Hawaii ay tumaaas na ang tuno at laging hina- t sa pUBO a t dahil dito'y dinala jhanap ang hindi nila mga kauri. Nakapagaasawa nga sila ng siya buhat sa Blegn tungo sa Roma pamamagitan ng aeroplano. mga puti gaya ng mga marina at sundalong Americano at iba ibapa. Ngunit matapos ang ilang taong pagsasama kung naubos na ang kisig, bangong humahalimuyak ng pagka da­ Handa Na Ng Makilaban Ang laga at ibaibapa sila’y iiwanan ng magpasan sa sarili ng krus. Armada Ng Polanda Kung Ang salita ng isang ama na “pagkat sila’y mahirap da­ Sakali’t Sila’y Lulupigin pat ding mahirap ang kanilang hanapin at tanggapin” ay ig mga pasahero na WARSAW Agusto 23 (UP). Ang ayon sa katalagahan. Ang mahirap ay alam ang kahirapan ; maglakbay sa pamaiga taga Polanda ay handang ma­ aeroplano. damay sa kaniyang kapua mahirap. Dahil dito’y ang kaniyang magi tan kilaban sa sino mang bansa na lupagibig ay di pakunuari at di pagsamantala lamang. aeroplanong milltar ng lupig at papasok sa kanilang mga ari-a rian baga man ang Alemania Mabuti ang ambision, ngunit dapat maging isang am bi- Inglatera ang 'nahulog dagat ang Russia ay may kasunduan ikinamatay ng siong saakyatin lamang sa pamamagitan ng hirap at sakit ng ng North Sea pangsamantala hingil sa comercio apat na manglilipad na Ingles. cross. ang paniwala at ng malamig

Filipinas. Sinabi niyang nararapat samantalahin ang mga pagkak: ipang makauwi sa ating bayan 'alang bayad, ang malaking kadahilanan gagawing pagpupulong sa A Park sa Sabado. Ipaliliwanag sa mga kalahi na nagbabaiak i sa ating bayang tinubuan, ang mga kaparaanan sa pagpapatala gobierno, at kung sino ang may karapatang makapagpatala sa palamagitan ng “Repatriation”. Ang mga magsasalita at magpapaliwanag ng tungkol sa pagpapaui Filipinas ay ang mga sumusonod. Bubuksan ang pagpupulong ss pamamagitan ng Pagpapakilala ni G. Jacinto C. Saldania. Ipakikilala niya sila Ginoong Teodoro G. BiaRoman R. Cariaga, Franco Ma1 at Pedro V. Estomago. Ang pulong ay bukas sa lahat ng mga Filipinos at ang sino mang magnanais na magsasalita ay bibigyan ng paliintulot na magpaliwanag.

Mabugnaw Ang Hunahuna Ni Pres. Quezon

Mga Pina-ikis Nl A. D. YPIL ng boxing dinhi sa Honolulu a pulong! a kon dili hasta an dili molongtad ug dugay kon kakosug sa iyang hunahuayohon sa pagdala sa mga tala b u h a t . sa kanunay laig nagdumala karon. Dili lamang mang yaw yaw nga yaw yaw .. . , kay kaniadto lamang nga adlaw sa sanglitanan ato pa nga usigan nga mga iro apan bahag ang mga ikog sa kanunay nga nagpaghot awalay p in a -a k a n .... mga malSa mga hunahuna karon sa uban sog apan talawan. nga mga tawo nga aduna dinhi ang mga paboritismo aa ato pa kon Kon atong hingbaloan nga kita kinsay padaugon sa boxing mahimo dinhi sa Civic Auditorium kanunay kaayo sa pag ayom ayom sam nga gilupigan ngano man adto-on nag pilot ug sinina nga gusi-on pa man nato ug ngano man Sa gi­ Kon taga-an man unta lamang ug hapon nga atong lawgan sa atong diutay nga pagangay angay sa mga tinud-an sa atong singot kanang magboboxing dili mahinabo nga mga tawong atong gitawag ug mga dunay mga hulga hulga nga alsa malupigon sa gihapon atong kaKaron gihulga-an nga alsahan ang saypanan. Civic Auditorium kini gumikan pagdumala sa mga maghuhukom ug sa pagmando sa pag dala sakabalauran sa boxing.

Kapunongan Sibonganhon Nagsaulug

Sa tanan gabii sa adlaw sa boxing ang atong kadaghanan nga makita mao ang mga Filipinhon ang: padaghan sa rianan aw niining higayona. Ang nakapabuhi niining boxing maora ang Filipinhon dinhi ug sa gihapon kita ug ang mga boxiador nga Filipinhon sa kanunay mao ang lupigan. Naigo kining pananglitanan kong kaskas akong sayaw . . . akong linungag lain ang ming k a o n ... dimaias gayud kita d in h i... sama sa boxing. . . dinhi sa H aw aii. . . kinsa kadtong daghan ug igo maoy mapilde, apan sa Filipino lamang.

Gihino Pangilin Sa Aiea Mga Kalingawan Daghan T . Si­ bonganhon Nangulo

Ato gihapon kining kasal-anan nahibaloan na na to nga kanunay nga kitay lupigon... sa pagka panahon na sa Boxing adto gihapon mga Filipinhon aron sa pag Gikinahanglan si Presidente Ma busog nianang mga malupigon. -lei Quezon sa Mancomiunidad Fi­ Sa kanunay kita magaingit nga lipinas sa pagpasigi sa Iyang ka­ atong alsahan ang Civic Auditorium tungdanan sa iyang pamonoan ma­ kay gilupigan ang atong m anok... linaw ug maiinis. pagka tapos ug singgit hikalimIngon ug mabugnaw kaayo ang na lamang, ug pagaunod nga hunahuna sa pagsubli kaniya ni­ ando tu-ana mga una sa pultahan ining katungdanan. Apan kon ka- aron aa papagpalit ug tikit. gustoban ugaling sa tanan mga Pi­ Ani-a gayud kanato ang pagkaayo lipinhon nga siya kasubli-an mahiLO gayud kay ang kagahum karon ga tawo, dili ang atong kaayo sa na a sa kamot sa iyang pomopoyo. atong iaig ka Fiflipino kondili ang atong kaayo ato-a nato ihatag i Pangulo nga sama kang Presi­ ing mga tawo nga sa kanunay na dente YQuezon angayan kaayong tong ginganlan ug mga malupigon sublian, tungud sa daghan kaayong mao kana ang kahibulorigan nga mga kaayohan nga iyang nabuhat sulud sa iyang katungdanan. Ang klna-iya sa mga tawong Filipinhon a lamang sa mga maayong mga problema nga dagku sa Fillpipulong ug wala sa buhat. nas karon nasubad na ug ang mga buluhaton kaniadto nga wala hlinahuna-i karon nabuhat ug nataPolanda ay -malahok sa digmaan na nga naka pabulahan sa daglaban sa Alemania. Ipinalalagay na han ta n g mga kaigso-onan nga waang armadang Soviet na makialam lay m ga. trabajo. sa katigan ng Polanda ay magiging Sama pananglit sa kolonia sa parang isang panggugulo lamang ng kalagayan ng Alemania. Ang pa­ Mindanao nga iyang gipanlimba sugan ug nakapabulahan kaayo sa niwala ng mga dalubhasa ay tumga Filipinhon. Ang plantasyon sa mutulong lamang ang Russia sa ACha sa iniriglis pa “tea” nga gusto Didto Himoa Sa Waialua Kalemania sa pamamagitan ng“comerniyang dasigon didto sa lugar higalaan Mitambong Malika Bieolan nga angay kining payon Kaayo Kasai LONDRES, Agusto 23 (UP). Ipi­ niadtong lugaraha. Kaniadto sa miaging Domingo nahayag ng mga may tungkulin sa Agoato 6 gihiusa ang palad aa du­ pamahalaan ng Britania na ang ruha ka batan-on didto sa WaialuaInglaterra sa kasalukuyan ay higit Kining bag-ong managti-ayon polos ang kanilang katayuan sa pakikitaga dinhi sa Honolulu apan didto digma kaysa noong 1914. Ang ar­ ang ilang kasala aa lugar aa ginimada ng Inglaterra ay umaabot sa kanan ni Harold Enanoria didto sa mahigit na dalawang angaw at ito TAPNO SAAN AGRUSANGGER W aialua. Si Mrs, Enanoria kanhi No kanayon a nalinis ken nasayaat y handa nang kumilos kung papa­ Rose De La Pena dinhi sa Honolulu. dalemyo makariingka itl bigat napnot’ sayaksak ken siglat. Harold nga inila paugnat sa sok ang Alemania sa Polanda. Ti dftlem kaaapulan spa arami jennat kusug sama sa dula-an sa bola uban sa Filipino All-Star nga ipadala sa HSPA niining pipila ka bulan nga

Pagpasubli Ug Pangulo Sa Mankumunidad Filipina.... Maoy Mga Pahayag Niya

Maiampuson kaayo ang-pangilin nga gihimo sa taga Alea kaniadto sa adlaw ug Sabado ug Domingo sa fecha 12 ug 13 niining bulana. Dinhi gipuiog ang kafestahan ni Balaan Felomena ang patron sa Sibonga. Kining kafestahan nga ilang gisaulog nga pinangulohan sa Ti­ nipong Sibonganhon usa ka kapu nongan nga mao sa kanunay ang maabtikon niining mga pagsaulog. Sumala sa mga maabtikon pa­ ngulo sa mga oficiales niining balangaya sama kanila kang R. Calariada Presidente, J. - Bitacura Vice Presidente, M. Impases Kalihim tig sa Tesorero A. Galariada ug uban pang mga maabtikon gino-o sama kang Felimon Torada nahimo nila ang malampuson pagsaulog.

Malapit Magkaroon Ng Digma Sa Europa

Balitang Gating Sa Filipinas Naisaganap ang pelikulang Floran te a t L aura na siyang pinakadakilang kasaysayan sa pagiibigan Ug leteratorang Tagalog. Ito’y islpagawa ni Vicente Salumbides. Wala ng lapiang tutol sa Filipi­ nas sa kasalukuyan. Pati ang Anak ni Aguinaldo na si Cristian Aguinal do ni Suatay na naging mlembros ng junta provincial ng Cavite ay Binnanib na din sa lapiang Nacionalista konsolidado ni Quezon. Isang milyong Filipino ang balak ng pamahalaang madala sa Min­ danao sa loob ng sampong taon.

rihan a t inakusahan sa kasalanang pagpatay. Sinaksak niya ang ka­ nyang novia na s i Elisa Hrees, isang dalagang may 17 taong gulang isang auto sa Baguio na siyang maging sanhi ng pagkamatay. Pag­ katapos ay sinaksak din n iy a . ang sarili, ngunit di nalagot ang kani­ yang hininga! Ayon sa kaniyang salita sila’y nagkasundong magnovia na magpatiwakal. Paniw alang ang mga Insik sa Ditriot ay pinahihirapan at kung minsan ay pinapatay ang kanilang mga kadugong ayaw magbigay ng abuloy sa gugulin ng, kanilang pakikidigma laban sa Japon. Ito’y pinaguusig ng pamahalaan.

Ginawang fista nacional ang Pagtatanim ng palay sa pamamagitan ng udyok ng Pangulong Quezon Tinalo uli n i Blackwell si Clever Siya ang unang yumgo sa put: Henry sp kanilang huling labanan nagtanim ng palay sa lupaing ng Viernes ika 11 ng Agusto. Ba­ navista ng pamahalaan. litang ang mga Filipino na may . Isang paaralan ng mga babaeng tallong ika apat na parti nga, mga gustong m atuto ng arte sa pagiging nanonood tutol sa declcion ng mga tunay na asawa ay naitatag sa hukom. Maynila at maraming mga dalaga ang napatala upang pumasok.

Balitang ang P residente Roosevelt ay lalakad sa pagpepresidente sa hinaharap na halalan a t babandilain ang matibay a t malakas na pamamalakad sa kabuhayang internacfonal ng Estados Unidos,

Naaresto si Antonio Bautista ' ng pamahalaan dahil sa kaniyang talum patl sa Grand Opera House Ba Maynila na nagmumungkahi ng huwagpagbili ang mga kagamitang Si Senador Burke naman ng Heyari sa Japon, Siya’y isang abogado •aska ay nanintw ala na magigingna nagtapos ng pagka doktor sa tlo ang lapiang maglalaban jurisprudencia. sa Universidad of hinaharap na elekcion. Ang dalaCalifornia. wa ay ang republecano at democraAyon sa kapasiaban ng Presi­ ta na maghaharap ng kapua- kondente Quezon ang'w along oras sa serbatibong mga kandidato a t ang pagawan na ginawang batas ng le- ikatlo ay ang partido radlkal na g eslatura Filipina ay para sa mga. pangungulohan ng Pangulong Rookawani din ng mga sari saring jtanggapau ng pamahalaan mang sa mga anak pawis sa ibang mga pagawaan. Sinentenciahan ng 18 buang pagkabilanggo si Felipe Buencamino a t 10,000 pisong multa sa York dahil sa paggamit ng Ba pakikipagupatan upang dayin ang mga may stock ng- tren F il ipinas Siya'y umapilar.

Magkakaroon ng isang pagdlriwang sa Japon sa pamamagitan ng radio sa ika 61 taong kapanganak'an ng Presidente Quezon. Principe Tokugawa ay siyang m agtatalum pati upang ibigay ang paghanga a t papuri ng bansang Japon sa Pangulo ng Filipinas.

Gihiiisa Sa Palad Duha Ka Batanon

dalubhasa ngayon sa Europa. Ang pagkakasundong ito ng Russia-Ale­ mania ay ipinalalagay na isang pananakot lamang sa katyun ngyon ng Frnci at ng Britania. Ang mga dalubhasa sa Polanda ngayon ay hindi, natatakot sa ano mang saklulo na ipagkakaloob ng S i . Samuel W ilder King ang ki- Russia sa-Alemania kung ang mga nataw an ng Hawaii sa Washington ay nagpahayag ng kaniyang pagtututol sa pangangasiw a ng Ar­ mada rig Estados Unidos sa mga Si Felipe Buencamino na siyang Si Nicasio Osmenia a t si Jacob pagawa ng WPA a t sa maliit asambliesta ng Nueva E cija ay na- Rosenthal ay nakunbikti ng hukuibinibigay na salapi dito ng W ashington tulong, sa mga gumagawa sa konbikti sp. pakikipagupatan upang man dahil sa kasalanang pagpapamangdaya at balitang ang kaniyang btll ng stock ng walang pahintulot purga ket dida met makapaimbag WPA. magiging multa ay $10,000 at mabi- ang ingatyaman ng pamahalaan. a uneg tian. TI muapul nga aramatea Ayon sa 'u la t na galing sa Russia btlanggo pa ng dalawang taon sa sa digmaan daw ng mga Japon bilangguang Federal. Tinawag siAng Hawaii ay nasa ilalim ng CARTER TI DALEM tapno iti kasta palinimga Bol8hlbiki sa tabi ng lupang yang Judas sa Legeslatura Filipina distrito ng San Francisco tungkol agandarda kadagiti kabibiaaganda iti uneg ti bagi. pagitna ng 'R ussia a t Manchukou ng feskal Malone mg Nueva York sa mga pagaayos ng dami ng oras birokenyo ti pildoras CARTER TI DALEM. 50 tanks daw ng Japon ang nai- na handang ipagbili ang kaniyang a t sahod ng paggawan na isinasaka wasak a t 800 na kāwal ng Mikado kalulua s a . salapi. tuparan ng pamahalaang Federal. ang napatay sam antalang ang Runaman ay napuksa ang 100 at 200 ang nasugatan bukod sa 25 na tanke ang nasira. . Tula nl ANAK PAWI8

Palinisenyo Ta Dalemyo

Sari Saring Balita

Mutyang Paraluman

i Union Mill diay Kohala; Miss Ernesta Enrinuez,. Kohala Mapalad na nayon sa kasalu­ Mill; Miss Leonora'Jose, Honokaa; kuyan, Miss Sally Aguda, Pahala; ken Miss Sa ibang karatig ng lahing Sila­ Rosa' Domingo, Hawi. Dagiti met ngan, lal-laki isuda dagitoy: Mr. Miguel Sa dibdib ay nikat mutyang paraCariaga, W ainaku; Mr. Panfllo Vecinte, H ilo; Mr. Magno Castapiero, Panangiaw sa gabi't, bulaklak kung Paauilo; Mr. Pedro Tinaza, Honokaa; Mr. R. Abigania, ti Makapala Sa, lamlg ng hamog ay nananacamp, ti b anda. Niuli; Mi-i Fedilino Ang isang libingan ay sinanga- Talulot ng rosas ang iyong sanga t mga may dugong mahal na mga kanaka. Ito’y' magkakahalaga ng Bitwing maningning ang nakaka$300,000. ’ T im bulan. ng isip mg mga makata. Ang nabiling goma sa otomobil Sa loob a t labas- ng Wahiawang ng mga Piliplno sa Amerika taong nakaraan ay 128,719. Celia ang taguri ng bawa’t magpulong; Sa, nakaraang pagdiriwang Julio 4 sa boong E stados Unidos Supling ka ng Iahing pinapangi

Tubig ka sa batis linaw, Lunas na pamawi s Gamot na panglunas sa mga may lumbay; Sa hinhin at yu m i. . . dalagang SiAng mga ngiti mo’y parang igi-

Ng dakilang pintor. Ang ganda mo’t dikit, Sa ubod ng puso’y namahay sa dibdib; L araw an' mo’y siyang laging nakaukit. Ang mga m at mo’y isang kip silim, Tumutol ang Presidente Quezon W aring dapit-hapon ang nakakasa pelikulang" pinamagatang bambing; Glory”. Ito’y batay sa paj 720 ang mga mamatay. Ang 307 ay Isulyap, ititig ay puno ug lambing ng America sa Filipinas at sa pelinamatay aa pagkasagasa ng mga Sa mahal mong yapak ay sumasalagtatamponk naw-alay auto at 190 naman ang mga na giliw kawal na Filipino ay nagtatakbu. . Ito daw ran ng mga, sundalong Filipino Kailangang pa ang 5,500,000 piso Sa pook n a ito’y kwintas ng pagAng iwi mong ganda ay dapal a isa sa pinakamatapang na kawal upang gugulin a t ng h u mig it ang dami ng tubig na" gagamitin sa May Birhen sa dambanbang sinasambasa boong sangsinukob. Paniw alang si Little Dado ay si- nila, ayon kay Ambrosio Magsay Pusong nahihimbing sa pagkakayang magiging kampion ng mundo say, na siyang katiwala sa gawaing Ng kawal mong lingkod handang himlay, Ito. a, timbang na flyweight. Pilit magigising sa dilag mo hirang.

Borthwick Undertaking Co., Ltd. Honolulu Nuuanu Ave. Telefono $100 Laeng ti Bayadam Agraman Funeriria ken Lungon ket Itungpalmi Dagitoy (No Laket Ditoy Ciudad) L. Alaenmi minatayyo iti bailaye wenno hospital. & Complete a panakaimbslaamar 2. Pannakausar toy lugarmi rabii - ken. aldaw a paggianan. minatay ken visitas e mangbantay. madicoraran., Complete a pannakaaramio servicio ti pannakaiponpon. . Panangtpan natay iti balay miBatayaa ken pannakaiponponna, -Naisangayan pannakaimaton natay ken pannakabilin amin dagiti tumulong pannakataripa-

Ang kasal nila gitambongan sa ilang mga kabigalaan taga Hono­ lulu. Dinhi gihimo usab ang diyutayng kaligawan ug mga dalit nga makabubong sa mga dumodu-ong. Si Miss Adelaide Enanoria mata­ hum nga iksb-on sa bag-ong kinasal m inghatag ug mga awit duyug sa iyang mga paghapoy sa piano gikan sa Iyang mga matanus nga tudlo. Dinhi gillpay usab sila sa mga pakigpulong ni Gino-ong Isidro Suinilang Pilipinhon dinhi sa W aialua ug usa sa mga haliging Bisaya ning lugaraha. Minghatag ug mga awit si Gino-ong Joe Basibasi ang tawong naila sa tuloma­ non Filipino All-Star Talent Pro­ gram sa KGMB.

Masarap na inomin ang ang ORANGE KIST na galing sa tunay na ORANGE JUICE gawa ng

Honolulu Soda Works, Limited, 344 Mokauea Sri

Phone 8145

AL KARASICK presents

" WRESTLING W O RLD-TITLE BOUT JIMMY LONDOS WORLD CHAMPION VS.

OKI SHIKINA HAWAIIAN CHAMPION

Plus Four Rough a n d Tum ble Bouts Prices mKpanrrunaml tl U. No ipatulod ti minatay idlay Filipinas, 8180 isang ti completo a pagbayadyo agraman transportacion a pannaksidanon ra natay tl lugar a papasanna.

75c and $ 1 . 65

Make your reservations immediately as seats are going fast! JIM LONDOS

PHONE 2002

Page 4

H A W A II FILIPIN O NEW S

H A W A II F IL IP IN O . NEW S W eekly News an d P ictures Entered as second class matter May 3, 1938, a post office at Honolulu, Hawaii, under the actof March 3, 1879.

TEODORO G. BIANO... FRED J. GREEN______ ... General Manager SUBSCRIPTION RATES $3. 00 for one year 501 Stangenwald BIdg.

Telephone 4911

Hollywood P hilippine M ovie Film B rought P rotest (By. Frederick C. Othman) If Sam Goldwyn’s new Philippines movie unreels in the Philippines as is, it’s going to be too bad for Samuel, Resident Commis­ sioner Joaquin M. Elizalde indicated today. The insulted Filipinos are likely to swarm over the studios of Samuel Goldwyn, Inc., Ltd., and go to work with bolo knives on the gents who made ’em cowardly on the screen. They’re the bravest people in the world, Senor Elizalde said, and they are inclined to make short shrift of folks who think other­ wise. The multi-millionaire commissioner, gold mine owner and polo player who is stationed at Washington to represent the Islands’ gov­ ernment, came to Hollywood at the express command of President Manuel Quezon to see the picture. He watched it in a projection room with James Roosevelt, Goldwn’s vice-president, and he admitted it kept him on the edge of h is seat. Called “The Real Glory” and star­ ring Gary Cooper in a drama of the Moro insurrection, the film will not be released until September. And there’d better be some changes in it, Senor Elizalde said, if the F ili­ pinos aren’t to sharpen their knives. Goldwyn, who built his version o f the Phil­ ippine Islands on his back lot— after carefully masking out the Labrea avenue gas tank across the street— off-edged to take the Senor’s suggested list of changes and consider them. “What I as a Filipino particularly did not like was the scene showing my countrymen throwing down their guns and running, in fear, at the approach of one single Moro,” the Senor said. “They would not do that. I have never heard of them doing such a thing. “Another thing m y countrymen are bound to resent is the scene wherein Lieutenant Broderick Crawford slaps two Filipinos in th e face. Nobody goes around slapping our people in the face. They don’t stand for that kind of thing. They are brave.” There are half a dozen other scenes show­ ing Filipinos cowering in far until the sw ash­ buckling Cooper and pals of the American army show them how to stand, up and fight. “And that is not accurate,” the Senor con­ tinued. “Filipinos already knew how to fight. They always have known.” This report of the Senor’s alm ost floored Goldwyn, who had hired Col. William H. Shutan, veteran of the Philippines insurrections, a s technical expert. The Colonel didn’t mind Baying he had no high regard for the Philip­ pines as soldiers. This left Goldwyn on something of a spot. H e’d spent around $1,000,000 making his pic­ tu r e and he was faced w ith the prospect of censoring some of its scenes, himself, or taking a chance on those bolo knives. He couldn’t even release the film the way it was everywhere else and spend a special brave version to the islands. “We Filipinos would not stand ourselves characterized around the world as cowards,” the Senor said. “That would make us angrier than ever.”

J u a n De La C ru z H e ars W a rn in g s From All Sides, (By Don Dillon) The Philippines wonders today where, if anywhere, it fits in Japan’s plan for establish­ m ent of a “new order in East Asia.” Juan de la Cruz —the Filipino equivalent of John Q. Critzer— hears warnings from all Bides that the 7,000 islands in his archipelago Will be next, if and when Japan conquers nationalist China. From Chiank Kai-shek he hears that Japa­ nese occupation of Hainan islands, 650 miles West of Manila, is a direct threat to the Phil­ ippines as well as to B ritish Hongkong and French Indo-China. He reads W ashington dispatches quoting various Congressmen and defense experts as Baying Japan threatens the Philippines, and therefore America m ust: ( I ) keep and pro­ tect the islands, or (2) set the Philippines Commonwealth completely free and thereby avoid an otherwise inevitable conflict w ith Japan. From President Roosevelt’s official repre­ sentative in the Commonwealth, former High Commissioner Paul V. McNutt, he hears the opinion no foreign power would dare attack the islands so long a§ the American flag floats over them. • From Tokyo he hears assurances of Japan’s friendship for the Philippines, and denuncia­ tion of “ridiculous” speculation that the 15, 000 Japanese of Davao-—one of the southernm ost insular provinces—ought become

Sayre's Views on Philippine Independence

SHORT CUTS By JUAN B. SARMIENTO

(By Julius C. Edelstein) DEWEY. In order to give public, Francis B. Sayre, new American High Com­ expression of g ratitude. of the Fili­ missioner to the Philippines, after his ap­ pinos to the American people, the pointment indicated that he is opposed to any- Philippine Participation, G, G. I. E., reneging on promises of independence for with the cooperation of the Filipinos in California, will celebrate the Philippines, unless a request for recon­ Dewey Day in Treasure Island on sideration should come from the Islands. Sunday afternoon, August 13. Ten­ Sayre said in a press interview that the tatively, the program will consist of, 1934 Independence Act pledging independence to quote Mr. Fischer, “a speech- or July 4, 1946, was a pact betw een. the United two-by. Filipinos, a response by a States and the Philippines which, cannot be representative of the Veterans, with songs and folk dances by Filipinos, broken by the United States alone. and the pinning of ribbons or butThis statement is in contrast to the views tonaires on each of the veterans by of Sayre’s predecessor, Federal Security Ad­ Filipinos lad ies. in native ‘meztiza’ ministrator Paul V. McNutt, who insists that dress." Filipinos are. invited, to atthe United States must retain sovereignty end the affair attired “in the native -ess to give color and charm to the over the Philippines to “preserve the peace of the Pacific.” “. . . contact all our friends, ” Sayre said that “notwithstanding events rites Mr. Fischer, deputy commisand changed conditions in the Far East since oner of the "participation,” in his 1934,” there could be no reconsideration of tter to this correspondent, “and the decision to grant independence to the urge them to celebrate with us, to with us, and to help us make archipelago unless Filipinos asked for it. this day a real big one in a truly N evertheless he paid high tribute to Mc­ Filipino way.” The Filipinos In N utt’s accomplishments as commissioner. He California will be fairly represented th e . celebration by a large at­ said that the former Indiana. Governor had “done a real service to the people of both tendance, unless our knowledge of countries by the manner in which he estab­ the spirit of California Pinoys plays us false. lished and maintained close and friendly re­ lations between the Philippines and the Unit­ ROTARIAN. To a Manila Rotaed States. ” ‘ an, Dr. Carlos P. Romulo, went McNutt, in a White House ceremony, pre­ īe signal honor of making the sented to President Roosevelt a set of Philip­ closing address of the 32nd con­ vention of Rotary International pine and American flags sent by Common­ held recently in Cleveland, Ohio. wealth President Manuel Quezon as symbols According to Cleveland’s afternoon of “love and appreciation of the Filipino papers the day Dr. Romulo spoke, address was magnificent, “the people.” The flags were given to McNutt last Au­ best ever delivered in our memory.” ‘The problem of universal peace,” gust on the occasion of the first occupation says Dr. Romulo, “. . . is at bottom of the islands by American troops. In previ­ the ploblem of the individual. Ac­ ous years only the American community had cording to this view, the peace of celebrated Occupation Day. all is merely the synthesis of the Sayre said that his main job in the Philip­ peacable qualities of every man. I careful to say synthesis because pines would be solution of economic prob­ should not forget th a t human lems incident to independence. society is more than a simple mat‘With independence,” he said, “will come of adding one and one to make the end of the broad general trade preferences two. Undoubtedly, w h e n . you put human beings together, some­ which Philippine products enjoy in the Ameri­ thing results from their relation­ can market and vice versa. ship th a t is wholly new, something “This will mean economic -upsets and dis­ that seemed non-existent so long as locations, and unless a way can be found to each of them stood singly, apart cushion the shocks incident thereto, unnec­ from all the rest.. . . Any program essary unemployed, business stagnation, and for peace must include, as Its most human suffering in the Philippines will re­ im portant item, the education of the individual in the' ideal of peace and sult. ” in the pursuit of pacific enterSayre declined to discuss the prospects of a Japanese agreement covering the Philip­ pines, or of prospective Japanese-Philippine relations after the islands attain their inde­ pendence. By HERMAN SENSANO McNutt has maintained that the pressure The Filipino community of Hoof the teeming populations in the Far East, nomu honored Mr. A. D. Ednie, the and the threat of Japanese aggression would newly appointed manager of the combine to make the Philippines “bloody Honomu Sugar Company, and Mr, ground for generations,” unless the American James Bruce, new head overseer ot the plantation, with a reception on flag remains over the. islands. The new commissioner sadi he would prob­ S a tu rd ay . evening, August 5th, at the Hononju gym. Herman Sensano ably sail for Manila in September. He has as the toastm aster of the evening. heretofore served six years as A ssistant Sec­ After a buffet supper, a formal retary of State, encharged particularly with program was held. Participating in the development of reciprocal trade programs. program were the Honomu He will take with him to Manila as legal ad­ Sugar Company’s hand under the visor, Golden Bell, assistant solicitor general direction of Anselmo Fontillas, and Filipino folk dances by Mrs. Regina in department of justice.

Hilo Coast News |

Lucero and Mr. Requel, Speakers

T h ursday, A u g u st 2 4 , 19 3 9

P. I. Labor Commission Against 48-Hour Week Plan MANILA, Aug. 23 (UP)—The Na­ tional Labor Commission, govern­ ment-sponsored governing body ot industrial and labor groups, has openly dome out against the 48hour week proposal being studied as an amendment to the new eighthour labor law. ., commission has passed a reso lution against the plan, on the grounds it would ad d to the present contusion arising from the enforce. ment ot the new statute. A small percentage of laborers has voiced opposition 'to the eighthour law, hut labor leader s affili­ ated with the commission, of which secretary of Labor Jose Avelino is chairman, have affirmed that the new law was working to the bene­ fit of most workers. Unofficial Investigations have re­ vealed that the new labor law Is partly responsible for the current

increase in commodity prices, espe­ cially in Manila. Storeowners and restaurant proprietors said they had to raise prices to enable them to employ more men, since the new law limited the working hours of their Secretary of Justice Jose Abad Santos has ruled that government, workers are not under the eight hour law. The ruling was issued iu connection with a protest filed by some 400 laborers of the bureau of public works, who wanted to work ten hours a day. These laborers were being path on a hourly basis. As a result of the ruling, the de­ partm ent of labor said they were in a quandry as to when to apply the new law and when not to apply it. The law has been made applicable to workers" employed by ' private firms, hut it cannot' now be' applied to government laborers.

Popular Filipina S o n g b ird ' Interprets Spanish Dances By JUAN B. SARMIENTO VALLEJO, Calif., Aug. 23,—Fresh from her triumph as a featured arin the Mexican Village in the Roarin’ Camp, Sacramento’s Golden Empire Ctentennial, Florence Ybarreta arrived here recently to visit her parents. Florenzia, as she is known on the stage, is a Filipina songbird and a faithful interpreter of Spanish dances. She has been on the stage now for five years; she is a free lancer. Asked as to what'm ade her choose acting as her profession, this dy­ namic and vivacious personality an­ swered without hesitation; “After finishing my secretarial course there s no secretarial w ork to be had, I took up dancing and singing

lessons. In a way, I was very for­ tunate; after months of hard train­ ing, I got a break.” "The stage has always held s fascination for me, and I love it, ’ continued Miss Ybarreta. -"I worked very hard, the stage is very exacting you know.” Miss Ybarreta is undoubtedly the most widely publicized Filipina in the United States. In one of its Sun­ day issues, the San Francisco Chron­ icle used a l ull front page of its rotogravure section for Miss Ybarreta’s pictures in captivating poses. Florenzia is always good copy for the American dailies. For her good work on the stage, petite Florence Y barreta brings credit to her people.’

August Nineteenth to the concerted fight against t.b. among the Filipinos as is the birth­ day of Franklin Delano Roosevelt in the battle against infantile para­ lysis among.his people. The reaction of the Nation of the said proclamation was Indeed very heartrending, for the sublime drive against one of the many ancient plagues th a t ravage humankind. In Charity Balls held in the pa st honor of the President in all sections of the Philippines, great amounts of coins rolled in; very nefce8sary munitions against the dread W hite Plague. The Santol Sanatorium was renovated and re ­ named the Quezon’s Institute, a sanatorium in honor of the exalted patron of those afflicted with tuber­ culosis. The W hite’ Plague as is well known, is no respecter of race, class or age, hut statisticians agree, in that the ones most susceptible j o the disease are those from the masses of unskilled labor and those of the lower stra ta of society who are, through not the fault of their own are in the choking grips of poverty and destitution. They are the multitudinous victims of the present puzzling maladjusted social and economic orders. Hence the im portance of Social Justice, which

for the evening were the Messrs. F. the “Sudetens of the Philippines.” G. Teho, B. B. Hay, A. D. Ednie, None can say for sure that the current James Bruce, and the Rev. P. E. Japanese invasion of China and defiance of Racells. Miss Aloha Raceiis led the western powers with Far Eastern interests group in singing, old time favorites. After the program, dancing was has fully convinced Filipino leaders they no longer want the independence they have enjoyed by all. In charge of the affair were Rusought for 40 years. ao Malagday, Paulino Pamarang, Economic considerations are more likely Alfonso Aquino, and the other lead­ to be the cause if such a change of mind 's of the Filipino community. By R, R. CARIAGA occurs, according to Filipinos who have stud­ If maturity mellows a man’s; ied the Far East’s troubles carefully and who Julio Jr., son of Mr. and Mrs. Julio sonality. and character to good can advance three reasons for minimizing the Rosario of W ainaku Mill Village, vantage, it is indeed tru e in Hilo Sugar Company, was honored dangers of Japanese aggression: 1. Belief that China never can be com­ with a party at his parents’ home the occasion of his first birthday pletely conquered and—perhaps with Rus­ anniversary. Dancing and refresh­ sian help— always will prevent complete m ents were enjoyed by. all. Japanese domination of East Asia. M. Raguindin and his W ainaku 2. Confidence that the strategic importance Mill orchestra furnished the music of the Philippines, geographically and eco­ for the evening. nomically, would assure protection of the islands by any or all off the "four western ,A thanksgiving service was held at the Papaikou home of Mr. and powers vitally interested in the Far East— Mrs. V entura Estellore on Satur­ the United States, Great Britain, ^France and day evening, August the 5th. The P . E. Racelis presided. The the Netherlands. 3. Trust in the ability of General Douglas service was for the successful re­ MacArthur, the Commonwealth’s military covery of Henry, 10-year old son of Mr. and Mrs. Estellore who was in­ adviser, to achieve his proclaimed intention jured recently. to build a defense machine that would make conquest of the islands'too costly to be worth The accident report was heard while. and discussed. A fter the riscussion, Form er-High Commissioner McNutt has methods and suggestions were indicated he believes problems of economics heard. The speaker of the evening Dr. Bourdeau of the Pepeekeo and international security eventually will hospital, who gave an interesting bring a Filipino change in attitude towards and instructive talk on industrial independence before the 1946 deadline. accidents, th eir causes and meth­ Judge Jonn W. Haussermann, insular min­ ods of prevention. Present a t the meeting were: the ing magnate and potential Ohio Republican senatorial candidate, believes the Filipinos Messrs. Hutchison, Buchan, Allan, Stewart, R. D. Stewart, Oka, would prefer to remain under a permanent Alex Fujikane,. Antonio, Ishikawa, De Commonwealth status at present, and recently Cambra, Ota, Murakawa, Yamada, urged non-official Americans and Filipinos ishi, Yamagnchi, Suda, Sasaki, Rowell. Casern, Tadeo. Abe, Pedro, to start a movement with that intention. After the service refreshments If the Filipinos do decide that prudence is the better part of patriotism, any definite were served. Tiansing, Dr. Bourdeau, N. Muramovement for retention of American sovereignty kawa, W. Shibata, W. Irvine, M. De doubtless would come from non- Cambra, Chow, Hatak'enaka, Noble, Balbin, Okinaga, and Sensano. MR. MARQUEZ official sources, and before 1946,

Maunaloa Personalities

is being put into practice in Islands with the full support of President Quezon him self to alle­ viate suffering among the mai thus clearing the hot beds of the propagation of not only t. b. germs but also of those of the many other, form s of diseases. Unhygienic way of living and undernourishment are being curved in a great measure, also, as a result. And with the erection of sanatoria in stratagic. parts of the country to take care the t. b. patients and to check its spread, in conjunction with pro­ grams of universal enlightenment of the people about the causes, pit­ falls and necessary precautions about the insidiousness of the dis­ ease, the future is indeed very bright for a healthier Filipino ) And it is also fitting and proper for the instillation of a national consciousness among the Filipinos abroad to rally in the sublime bat­ tle against a deadly enemy prevalent , in their homeland and in their midst as well whose Tavages are more severe than the ghastly in­ flictions of modern warfare. A day of dual rejoicing, the nine­ teenth day of August, bespeaks new era in the revitalization of a growing Natlon—A Philippines, better and safer to live in, where person of Atilano Hiro of Maunaloa, Molokai. This does mot mean that he is “growing o ld ” for that is far from the truth. Mr. Hiro is young in spirit and love for service to his fellowmen on Molokai. Although not directly now work­ ing for the plantation, he is interest­ ed and directs his spare time in tin promotion of good will and under­ standing between the Filipino em­ ployees and the management of Libby's Maunaloa plantation. Actively interested in the social and civic affairs of the community, he is an unofficial adviser of the major groups of Filipinos at Mau­ naloa. Mr. Hiro is a man of wide busi­ ness experience. H e. is an excellent family man with an intelligent young wife and five fast-growing, children. His eldest, Sonny, is right now. vaca­ tioning in Honolulu, where he hopes to live some day for his schooling. Mr. Hiro’s name should haVe’beeii spelled “Hero,” for he is a real hero in the promotion of good fellowship. . - Marianito Marquez Often youth is a seat of radicalism. But history has proven justly that in youth lies the seeds of progressive changes in the course of human un­ derstanding! Marianito Marquez is a young man of 30, but he has already carved a place in his community, admirably secured through sound planning and thinking. He is one of the few F ilipino foremen (lunas) for Libby, Mc­ Neill and Libby’s Maunaloa planta­ tion. He came to Hawaii about 10 years ago and since his arrival has de­ voted most of his time for Libby’s. He was born in Moncado, Tarlac; is married and a leader in the social, and civic life of his fellow country:

Lahaina Lines By MARY MAKAPAGAL

The Lahaina Filipino Methodist Church was host to the Rev. and Mrs. Troy M. Wakefield of Hono­ lulu and Dr. and Mrs. Charles Mu sa­ ma of Ohio. The Rev. Wakefield was the guest speaker at the Sun­ day, August 6, evening service bf worship, with the Rev. B, T. MaK apagal’ conducting the service. After the service a brief reception was held in the church social hall in-luiuor of the vacationing guests. F o r the evening’s entertainment the cariniosa dance was presented by the Misses Elaine Lintao, Mary and Calixtra Agaran, Mr. Peter Riola, "Benny and “Frondie.” The audience was delighted with the presentation of the regodon dance by the-M isses Agatona Lara, Maxi­ ma Lara, Calixtra Agaran, Elaine Lintao, Mrs. Lintao and Mrs. MaKapagal. The gentlemen partners were Stanley Caliljoso, Albert Vil­ lanueva, Narciso Sipe, Ben and Philip Lizares and Jovencio Alcan­ tara. The popular “S. S. B. ” trio, composed by music director Peter Riola, Benny and Ray sang that beautiful harmony in Ilocano and Tagalog. The Lizares sisters, Grace and Lillian, favored the evening with a vocal duet, “Bago Lumubog Ang Araw.” Another vocal duet by Elaine Lintao and Rose Domini de­ lighted the occasion. The mush the evening was ’ furnished by the "Pete's Swingsters O rchestra.” Re­ freshments concluded the reception. The Rev. and Mrs. Wakefield are connected with the Hawaii Metho­ dist Mission. Rev. W akefield is di­ rector of religious education depart­ ment of the mission on Windward Oahu. T hey have been vacating in Lahaina for over a month, and re­ turned to Oahu on August 10. Caller at the parsonage of the Rev. and Mrs. B. T. MaKapagal was the Rev. M. W. Mumma of Hono­ lulu who arrived w ith his son and daughter-in-law, Dr. and Mrs. Chas. Mumma, for a brief visit in Maul. While in Lahaina they were house guests of the Rev. and Mrs. Troy M. Wakefield. The visitors returned to Honolulu August 7 via Kahului. The Lahaina Filipino League has been holding series of meetings re­ cently in the Kiawe village hall. Among other things under consid­ eration is the Commonwealth cele­ bration in November. According to report there will be a festival to he held in the Lahaina baseball field, omitting parade this year. Full na­ ture of the program will be an­ nounced in the near future.

Spanish National Ball Games to Be Shown in Manila MANILA, Aug. 23. (UP)—The Spanish national ball games called “Pelota”—better known in the United States and Cuba as Jai Alai —soon will take a how before Ma­ nila sports fans. Preparations are now under way to present one of the world’s fastest games here as a result of the gov­ ernment’s approval of a project to stage Jal Alai here on a profes­ sional-charitable basis. ' Professional performers will participate and bet­ ting would be allowed through a totalizator which would keep track of the betting involved. Promoters of the game cannot collect more than 12 per cent of the total betting In th e totalizator as commission, and 3 per cent will go to the government to- he equally divided between the Philippine Gen­ eral Hospital and the Anti-Tuber­ culosis Society. Although the game will be intro­ duced mainly as a professional game, it is planned to promote it among amateurs, probably through the Philippine Amateur Athletic Association. happiness and contentment may reign, supreme, Mabuhay! to the illustrious son of the Philippines, Senor Manuel L. Quezon on this very memorable natal da y , of his. Mabuhay! to the Pearl ot the Orient Seas and her people whom he loves and cher-

NATI RUBI ANDRES CENTENERA LITAZABALA

IN AND OUT HONOLULU . , By CAROLINE DIZON (Somebody (maybe it was Shake­ speare) said, "People complain rout the w eather but never do anything about, it. ” However, during these warm, sultry days, lots of folks are doing lings to forget the heat. Things like picnics, parties, trips, etc. week Sunday it was a birth­ ing for Paul Degracia to Ewa beach where the siwmming took all thoughts of hot weather away. A round-the-island trip and a short stopover at Hauula made the Ventula family of Moanaloa forget housework for a day. Occupying the two cars were Mrs. Isabela Ventula, her children—Elizabeth, Ed­ ward, Victoria, Lawrence, Beatrice, Elinor, Theodore, Isabel and th e ir grandmother, Mrs Rafaela Rivera. Vacationing in W aipahu with Do­ nato Dizon is Marcelino Rita of the city. Back from a week’s jaunt to Molokai is Mrs. Dionicia Antaran, who is now staying with Mr. and Mrs. Benjamin Pico a t Hikina lane. Also a comebacker from a glorious trip to the States is Jesus Misajon, Hawaii’s delegate to the Christian Endeavor ’ convention in Cleveland, Ohio. His travel calendar included the New York World's fair and Canada. Playing at the Nuuanu YMCA one night for a Hawaiian Pine wedding dance were the Grenadiers under the leadership of Dan Navarro. Other musicians are Violet Celiz, piano; Edward Decano, Theodore Aquino, Frank Meral, saxophones; Catalino Lomboy, trombone; Sonny Decano, Jack Arquiero, trum pets; Richard Padua, drum; Georgia and Anna Celiz, vocalists. Gasps and exclamations of won­ der issued from the lips of Miss Vic­ toria Alfonso, Mrs. Liceria Saldania and Mrs. Sixta Dizon when they were escorted through the Allen Williams nursery a t Palolo by Joa­ quin Aquino, owner of the Aloha barber shop, recently. Rare or chids and anthuriums displayed their glory to the fascination of the visit­ ors. And more gasps followed when they were given sprays of the exotic blooms. To Mr. and Mrs. Leonidas Caivan of Kaneohe the stork brought a bas­ ket trimmed w ith pink on August 8. Yes, it’s an added member to the weaker sex. ’ That last person playing a t a re­ cent Punahou music school recital was Violet Celiz, who is studying piano under Miss Isabel Faulkner of the faculty. August is a month, chuck full of natal anniversaries. It’s many happy returns of the day to Enrique Frosia, Lydia Aranio, Joe Sanidad, Jos­ eph and George Dizon, Robert Lab­ rador, Albert Alfonso, Isahelo, Do­ lores and Louise Bernabe.

Church News FILIPINO COMMUNITY CHURCH 878 Kanoa Street Rev. N. C. Dizon, Minister Services for Sunday, August 27 ..9 a.m.—Sunday School classes for all ages in English and in Filipino. 10:30 a.m.—Preaching Service. Joe Sanidad will talk on “A Woman of Nazareth.” 7 p.m.—Installation service for the newly elected Christian Endeavor officers for the year 1939-1940. Everyone is cordially invited. - Little Agnes Leonoras of the Sun­ day School passed away last week to the regret of her church friends. Children of the Sunday school say, “May her soul rest in peace. ” Agnes had been at the Children's hospital for a few months. Benjamin Rico w ill be the new Christian Endeavor vice president instead of Anselmo Cocos, whose letter of resignation was accepted at last Sunday’s business meeting. Hawaii’s delegate to the annual Christian Endeavor conference in Cleveland, Jame Misajon, will be guest speaker next Sunday at the installation ceremonies. He will tell of "his experiences while on the coast All Christian Endeavorers are asked to be present